ΗΠΑ – Ένα κράτος μεταναστών (Πρώτο μέρος)

Οι ΗΠΑ από την ίδρυσή τους είναι ένα κράτος μεταναστών. Με την εξαίρεση των αυτόχθονων κατοίκων, ο υπόλοιπος πληθυσμός της χώρας προέρχεται από εκούσια ή ακούσια μετανάστευση1. Ακόμη και σήμερα με βάση τα τελευταία στοιχεία για τον εκτιμώμενο πληθυσμό των ΗΠΑ για το 2024 που δημοσίευσε στην ιστοσελίδα του το Γραφείο Απογραφής των ΗΠΑ (U.S. Census Bureau) στις 19 Δεκεμβρίου 2024, «η καθαρή διεθνής μετανάστευση οδηγεί την υψηλότερη αύξηση πληθυσμού των ΗΠΑ εδώ και δεκαετίες… Καθώς ο πληθυσμός του έθνους ξεπερνά τα 340 εκατομμύρια, αυτή είναι η ταχύτερη ετήσια αύξηση του πληθυσμού που έχει δει το έθνος από το 2001 — μια αξιοσημείωτη αύξηση από το ιστορικό χαμηλό ποσοστό αύξησης 0,2% το 2021. Η ανάπτυξη οφείλεται κυρίως στην αύξηση της καθαρής διεθνούς μετανάστευσης… Με καθαρή αύξηση 2,8 εκατομμυρίων ανθρώπων, αντιπροσώπευε το 84% της αύξησης πληθυσμού της χώρας κατά 3,3 εκατομμύρια μεταξύ 2023 και 2024. Αυτό αντανακλά τη συνεχιζόμενη τάση αύξησης της διεθνούς μετανάστευσης, με καθαρή αύξηση 1,7 εκατομμύρια το 2022 και 2,3 εκατομμύρια 2023… Το 2024 η καθαρή διεθνής μετανάστευση ήταν θετική και για τις 50 πολιτείες και την περιφέρεια της Κολούμπια. Η Φλόριντα (411 322), η Καλιφόρνια (361 057) και το Τέξας (319 569) σημείωσαν τη μεγαλύτερη καθαρή αύξηση από τη διεθνή μετανάστευση.»2.

Με βάση τα πιο πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία του Ο.Η.Ε. (2020), οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μακράν, σε απόλυτους αριθμούς, το υψηλότερο μεταναστευτικό απόθεμα στον κόσμο από το 19703. Για το 2020 περίπου το 3,6 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού – 280 598 105 από τα 7 887 001 292 – είναι διεθνείς μετανάστες και από αυτούς οι 50 632 836 βρίσκονταν στις ΗΠΑ. Περίπου τόσοι, όπως φαίνεται από το διάγραμμα 1, βρίσκονταν αθροιστικά, στις τέσσερις επόμενες χώρες υποδοχής (Γερμανία, Σαουδική Αραβία, Ρωσία και Ηνωμένο Βασίλειο). Ενώ ο πληθυσμός των ΗΠΑ αντιπροσωπεύει περίπου το 5 τοις εκατό του συνολικού παγκόσμιου πληθυσμού, το 18 τοις εκατό όλων των διεθνών μεταναστών κατοικούν στις Ηνωμένες Πολιτείες4. Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες απέχουν πολύ από το να έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο μεταναστών στο συνολικό πληθυσμό τους. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα προηγούνται, με τους μετανάστες να αποτελούν το 88,1 τοις εκατό του συνόλου των κατοίκων το 2020. Το Κατάρ και το Κουβέιτ ακολουθούν στη σειρά, με 77,3 τοις εκατό και 72,8 τοις εκατό. Το Λιχτενστάιν με 67,9 τοις εκατό και το Μονακό με 67,8 τοις εκατό.  Αντίθετα, τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν το μερίδιο των γεννηθέντων στο εξωτερικό του πληθυσμού των ΗΠΑ, το 2020, σε 15,3 τοις εκατό.

Πηγή: Table 1 International migrant stock at mid-year by sex and by region, country or area of destination, 1990-2020. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2020). International Migrant Stock 2020 και δικοί υπολογισμοί
Πηγή: Table 1 International migrant stock at mid-year by sex and by region, country or area of destination, 1990-2020. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2020). International Migrant Stock 2020. Table 1. International migrants since 1970. UN DESA. World Migration Report 2024. 

Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι το μέγεθος και το μερίδιο του πληθυσμού των μεταναστών στα δεδομένα των Ηνωμένων Εθνών μπορεί να διαφέρει από αυτό που αναφέρουν οι εθνικές στατιστικές υπηρεσίες λόγω διαφορετικών ορισμών. Αυτό ισχύει στην περίπτωση των ΗΠΑ. Τα Ηνωμένα Έθνη χρησιμοποιούν τον τόπο γέννησης ως κύριο κριτήριο για τον ορισμό του μεταναστευτικού  πληθυσμού. Αυτό σημαίνει ότι οποιοσδήποτε γεννιέται εκτός των εθνικών συνόρων μιας χώρας θεωρείται μετανάστης σε αυτήν τη χώρα. Αυτή η προσέγγιση επιτρέπει τη συγκρίσιμη συλλογή δεδομένων μεταξύ διαφορετικών χωρών, ανεξάρτητα από τις εθνικές νομοθεσίες περί ιθαγένειας. Από την άλλη, το Γραφείο Απογραφής των ΗΠΑ εστιάζει στην ιθαγένεια κατά τη γέννηση, τηρώντας το νομικό πλαίσιο της χώρας. Αυτό σημαίνει ότι για να καταχωρηθεί ένα πρόσωπο ως διεθνής μετανάστης δεν θα πρέπει να είναι πολίτης των ΗΠΑ κατά τη γέννησή του, δηλαδή δεν θα πρέπει:

1. Να είναι γεννημένος στις ΗΠΑ, δηλαδή σε μία από τις 50 Πολιτείες ή την Περιφέρεια της Κολούμπια. Πρόκειται για το λεγόμενο «Δίκαιο του Εδάφους» (Jus Soli) που στις ΗΠΑ θεσμοθετήθηκε με τη 14η Τροπολογία του Συντάγματος των ΗΠΑ (1868), η οποία καθιερώνει ότι κάθε άτομο που γεννιέται στις ΗΠΑ και υπόκειται στη δικαιοδοσία τους αποκτά αυτομάτως την αμερικανική ιθαγένεια. Εξαιρούνται τα παιδιά που γεννιούνται στις ΗΠΑ από γονείς που είναι διπλωματικοί εκπρόσωποι ξένων κυβερνήσεων και έχουν διπλωματική ασυλία. Αυτά  δεν αποκτούν την αμερικανική ιθαγένεια λόγω γέννησης. Επίσης σε περίπτωση κατοχής αμερικανικού εδάφους από εχθρικές δυνάμεις (ιστορικά σπάνιο), τα παιδιά αυτών των ατόμων δεν θα αποκτούσαν την ιθαγένεια.Ο πρόεδρος Άντριου Τζόνσον ήταν αντίθετος με την 14η τροπολογία και άσκησε βέτο στο νομοσχέδιο που την περιλάμβανε. Ωστόσο, στον απόηχο του εμφυλίου πολέμου, το Κογκρέσο ξεπέρασε το βέτο του και επικύρωσε την 14η Τροποποίηση τον Ιούλιο του 1868, ως μέρος των Τροπολογιών Ανασυγκρότησης (13η, 14η και 15η Τροπολογία) που στόχευαν στην αποκατάσταση και την προστασία των δικαιωμάτων των απελευθερωμένων σκλάβων:

«Όλα τα άτομα που γεννήθηκαν ή πολιτογραφήθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες και υπόκεινται στη δικαιοδοσία τους, είναι πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών και της πολιτείας όπου κατοικούν», αναφέρει η 14η Τροποποίηση. Το 1898 θα ακολουθήσει η απόφαση ορόσημο του Ανώτατου Δικαστηρίου – «United States v. Wong Kim Ark», ένα σημαντικό προηγούμενο στην ερμηνεία της Ρήτρας Ιθαγένειας της 14ης  Τροπολογίας του Συντάγματος. Η υπόθεση Wong Kim Ark έχει ως εξής: Ο Wong Kim Ark γεννήθηκε το 1873 στο Σαν Φρανσίσκο, Καλιφόρνια από γονείς Κινέζους μετανάστες που ήταν μόνιμοι κάτοικοι των ΗΠΑ αλλά δεν ήταν πολίτες. Το 1890, ο Wong Kim Ark ταξίδεψε στην Κίνα για να επισκεφθεί την οικογένειά του. Επέστρεψε στις ΗΠΑ χωρίς προβλήματα, καθώς ήταν αναγνωρισμένος ως πολίτης των ΗΠΑ. Το 1894, ταξίδεψε ξανά στην Κίνα, αλλά κατά την επιστροφή του οι τελωνειακές αρχές των ΗΠΑ αρνήθηκαν την είσοδό του, υποστηρίζοντας ότι δεν ήταν πολίτης λόγω της ιθαγένειας των γονέων του. Η υπόθεση έφτασε στο Ανώτατο Δικαστήριο με το κεντρικό ερώτημα να είναι τελικά – εάν η 14η Τροπολογία χορηγεί την αμερικανική ιθαγένεια σε οποιοδήποτε άτομο γεννιέται στις ΗΠΑ, ανεξάρτητα από την ιθαγένεια ή το νομικό καθεστώς των γονέων του. Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου στις 28 Μαρτίου 1898, με ψήφους 6-2 υπέρ του Wong Kim Ark, αποφάσισε ότι η φράση της 14ης  Τροπολογίας «υπόκεινται στη δικαιοδοσία τους», αναφέρεται σε όλους εκτός από διπλωμάτες και υπηκόους εχθρικών δυνάμεων. Η ιθαγένεια των γονέων δεν επηρεάζει το δικαίωμα ενός ατόμου που γεννήθηκε στις ΗΠΑ να είναι πολίτης. Έτσι η απόφαση δημιούργησε ένα σημαντικό νομικό προηγούμενο που επιβεβαίωσε το δικαίωμα της ιθαγένειας κατά τη γέννηση (Jus Soli). Βέβαια η 14η Τροπολογία δεν μεταφραζόταν πάντα στο να απονέμεται σε όλους η ιδιότητα του πολίτη. Για παράδειγμα, μόλις το 1924 το Κογκρέσο έδωσε τελικά την υπηκοότητα σε όλους τους ιθαγενείς Αμερικανούς που γεννήθηκαν στις Η.Π.Α.

 Στα νεότερα χρόνια και ο πρόεδρος Νίξον είχε εκφράσει ανησυχίες σχετικά με την εφαρμογή της 14ης τροπολογίας και τις συνέπειες της για τις πολιτείες. Ο δε Τραμπ κατά τη διάρκεια της πρώτης προεδρίας του (2017-2021), είχε υποστηρίξει ότι η ιθαγένεια μέσω γέννησης (όταν ούτε ο ένας γονέας δεν είναι Αμερικανός πολίτης ή μόνιμος κάτοικος) δεν θα έπρεπε να ισχύει, υποστηρίζοντας ότι η πρακτική αυτή ενθαρρύνει την παράτυπη μετανάστευση και σκόπευε να την καταργήσει με εκτελεστικό διάταγμα.  Κατά την προεκλογική του εκστρατεία, το 2024, ο Τραμπ επανέλαβε την πρόθεσή του να καταργήσει την ιθαγένεια λόγω γέννησης μέσω εκτελεστικού διατάγματος, δηλώνοντας ότι την πρώτη ημέρα της νέας του θητείας θα υπογράψει διάταγμα που θα διευκρινίζει ότι «τα παιδιά παρανόμων μεταναστών δεν λαμβάνουν αυτόματα την αμερικανική ιθαγένεια». Μετά την εκλογή του σε συνέντευξή του στο «Meet the Press» του NBC που προβλήθηκε την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου 2024, επανέλαβε την πρόθεσή του: «Θα το τελειώσουμε γιατί είναι γελοίο»5. Προχθές, στις 20 Ιανουαρίου 2025, αμέσως μετά την ορκωμοσία του, ο πρόεδρος Τραμπ υπέγραψε το εκτελεστικό διάταγμα «Προστασία της σημασίας και της αξίας της αμερικανικής ιθαγένειας», σχετικά με το δικαίωμα της ιθαγένειας λόγω γέννησης, δίνοντας εντολή στις ομοσπονδιακές υπηρεσίες να σταματήσουν την έκδοση διαβατηρίων, πιστοποιητικών υπηκοότητας, καρτών και αριθμών Κοινωνικής Ασφάλισης και άλλων εγγράφων  για δύο κατηγορίες βρεφών: Αυτών που γεννήθηκαν από μητέρα που είναι παράτυπα (ο όρος που χρησιμοποιείται είναι «παράνομα») στη χώρα και πατέρα που δεν είναι πολίτης των ΗΠΑ ή νόμιμος μόνιμος κάτοικος και βρεφών που γεννήθηκαν από μητέρα που έχει προσωρινή βίζα να βρίσκεται στη χώρα και πατέρα που δεν είναι πολίτης των ΗΠΑ ή νόμιμος μόνιμος κάτοικος.

Ο Τραμπ δήλωσε ότι το διάταγμά του, το οποίο δεν θα ισχύει αναδρομικά, θα πρέπει να εφαρμοστεί σε 30 ημέρες. Αναμένεται ότι οι προσπάθειες επιβολής του θα αντιμετωπίσουν σημαντικά νομικά εμπόδια. Λίγες ώρες μετά την έκδοσή του, η Αμερικανική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών και άλλες ομάδες υπεράσπισης κατέθεσαν μήνυση στο ομοσπονδιακό δικαστήριο, σε μια προσπάθεια να σταματήσουν το εκτελεστικό διάταγμα. Ο Γενικός Εισαγγελέας της Καλιφόρνια Rob Bonta ανέφερε ότι: «Ο Τραμπ δεν μπορεί να το κάνει… Είναι συνταγματικό δικαίωμα»6. Από την άλλη η Γενική Εισαγγελέας της Νέας Υόρκης, Letitia James, ανέφερε σε γραπτή δήλωση της ότι η εκτελεστική διαταγή: «δεν είναι παρά μια προσπάθεια να σπείρουμε διχασμό και φόβο, αλλά είμαστε έτοιμοι να αντεπιτεθούμε με όλη τη δύναμη του νόμου για να υποστηρίξουμε την ακεραιότητα του Συντάγματός μας»7. Επίσης ο Saikrishna Prakash, συνταγματικός ειδικός και καθηγητής Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια, δήλωσε: «Αυτό δεν είναι κάτι που μπορεί να αποφασίσει μόνος του»8. Σύμφωνα με το Ερευνητικό Κέντρο Pew, μέχρι το 2022, το τελευταίο έτος που υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα, υπάρχουν 1,2 εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες που γεννήθηκε από παράτυπους μετανάστες γονείς9. Οι υποστηρικτές των περιορισμών στη μετανάστευση υποστηρίζουν ότι η φράση: «υπόκειται στη δικαιοδοσία τους» στην 14η Τροπολογία, επιτρέπει στις ΗΠΑ να αρνούνται την υπηκοότητα σε παιδιά που γεννιούνται στη χώρα από παράτυπους μετανάστες, ή που βρίσκονται στη χώρα με τουριστική βίζα. Το θέμα σίγουρα θα φτάσει στην αίθουσα του Ανώτατου Δικαστηρίου, το οποίο δεν είναι σίγουρο ότι θα αγνοήσει την απόφαση του 1898. Μια συνταγματική τροποποίηση θα μπορούσε να καταργήσει το δικαίωμα της ιθαγένειας κατά τη γέννηση, αλλά αυτό θα απαιτούσε την ψήφο των δύο τρίτων τόσο στη Βουλή των Αντιπροσώπων όσο και στη Γερουσία και την έγκριση από τα τρία τέταρτα των πολιτειών των ΗΠΑ10.

2. Να είναι τουλάχιστον ένας γονέας του, πολίτης των ΗΠΑ. Πρόκειται για το λεγόμενο «Δίκαιο του Αίματος» ή «Δίκαιο της καταγωγής»  (Jus Sanguinis) το οποίο ρυθμίζεται στον Νόμο περί Μετανάστευσης και Ιθαγένειας (Immigration and Nationality Act – INA), Sections 301-309. Εδώ καθορίζονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες ένα παιδί που γεννιέται στο εξωτερικό από Αμερικανό γονέα ή γονείς μπορεί να αποκτήσει την αμερικανική ιθαγένεια. Εάν και οι δύο γονείς είναι Αμερικανοί πολίτες, τότε το παιδί αποκτά την ιθαγένεια εάν τουλάχιστον ένας από τους γονείς είχε κατοικήσει στις ΗΠΑ οποτεδήποτε πριν από τη γέννηση του παιδιού. Εάν ένας γονέας είναι Αμερικανός πολίτης και ο άλλος αλλοδαπός,  ο Αμερικανός γονέας πρέπει να έχει φυσική διαμονή στις ΗΠΑ για τουλάχιστον πέντε χρόνια πριν από τη γέννηση του παιδιού, εκ των οποίων τα δύο χρόνια μετά την ηλικία των 14 ετών. Για τα παιδιά εκτός γάμου, όταν η μητέρα είναι Αμερικανίδα – το παιδί αποκτά την ιθαγένεια αν η μητέρα ήταν πολίτης κατά τη γέννηση του παιδιού και είχε διαμείνει στις ΗΠΑ για τουλάχιστον ένα συνεχές έτος πριν από τη γέννηση. Όταν ο πατέρας είναι Αμερικανός πολίτης υπάρχουν τρεις προϋποθέσεις: α) Νομική αναγνώριση της πατρότητας. β) Δέσμευση για οικονομική υποστήριξη του παιδιού έως την ηλικία των 18 ετών. γ) Ο πατέρας πρέπει να πληροί τις απαιτήσεις φυσικής παρουσίας στις ΗΠΑ για τουλάχιστον πέντε χρόνια πριν από τη γέννηση του παιδιού, εκ των οποίων τα δύο χρόνια μετά την ηλικία των 14 ετών.

Έτσι τα άτομα που γεννήθηκαν στο εξωτερικό και απέκτησαν την αμερικανική ιθαγένεια κατά τη γέννησή τους μέσω των γονέων τους θεωρούνται «γεννημένα στη χώρα» ή «γηγενείς» ή «ημεδαποί» (native-born) στις απογραφές και τις στατιστικές των ΗΠΑ. Αντίθετα τα άτομα που δεν ήταν πολίτες των ΗΠΑ κατά τη γέννησή τους και απέκτησαν την ιθαγένεια αργότερα μέσω πολιτογράφησης ή διαμένουν στη χώρα χωρίς να έχουν αποκτήσει την ιθαγένεια ορίζονται ως «γεννημένοι στο εξωτερικό» (Foreign-born) ή μετανάστες. Εδώ θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι οι τουρίστες και άλλοι προσωρινοί επισκέπτες είναι αλλοδαποί, αλλά δεν χαρακτηρίζονται ως μετανάστες στις στατιστικές της μετανάστευσης. Οι στατιστικές εστιάζουν σε όσους έχουν εγκατασταθεί ή διαμένουν στις ΗΠΑ για μακροχρόνιες ή μόνιμες περιόδους. Επομένως, οι όροι «μετανάστης» και «αλλοδαπός» δεν είναι ταυτόσημοι και η διάκριση μεταξύ τους είναι ουσιώδης για την κατανόηση της μετανάστευσης ως φαινόμενο.

3. Να είναι γεννημένος σε Εδάφος των ΗΠΑ όπως το Πουέρτο Ρίκο, το Γκουάμ, οι Παρθένοι Νήσοι των ΗΠΑ και οι Βόρειες Μαριάνες Νήσοι. Ο νόμος Jones–Shafroth Act (1917) παραχώρησε την αμερικανική ιθαγένεια στους κατοίκους του Πουέρτο Ρίκο. Ακολούθησε ο Organic Act of Guam (1950) που παραχώρησε την ιθαγένεια στους κατοίκους του Γκουάμ, ο Revised Organic Act of the Virgin Islands (1954) που παραχώρησε την ιθαγένεια στους κατοίκους των Παρθένων Νήσων των ΗΠΑ και το Covenant to Establish a Commonwealth of the Northern Mariana Islands in Political Union with the United States of America (1976) που παραχώρησε την αμερικανική ιθαγένεια στους κατοίκους των Βορείων Μαριανών Νήσων.

Έτσι για παράδειγμα εάν είναι κάποιος γεννημένος στο Πουέρτο Ρίκο και μετακομίζει στη Νέα Υόρκη θα καταγραφεί από τα Ηνωμένα Έθνη ως μετανάστης στις ΗΠΑ, επειδή γεννήθηκε εκτός των 50 Πολιτειών και τώρα διαμένει σε μία από αυτές. Αντιθέτως, σύμφωνα με το Γραφείο Απογραφής των ΗΠΑ, επειδή οι Πορτορικανοί είναι πολίτες των ΗΠΑ κατά τη γέννησή τους, όταν κάποιοι από αυτούς μετακομίζουν από το Πουέρτο Ρίκο σε μια από τις 50 πολιτείες, δεν θεωρούνται διεθνείς μετανάστες, αλλά εσωτερικοί μετανάστες. Αυτό οδηγεί σε διαφορές στα αποτελέσματα του μεταναστευτικού αποθέματος (migrant stock) μεταξύ των ΗΕ και του Γραφείου Απογραφής των ΗΠΑ. Τα ΗΕ περιλαμβάνουν τους Πορτορικανούς που διαμένουν στις 50 πολιτείες στο συνολικό αριθμό των μεταναστών στις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα οι εκτιμήσεις τους να είναι υψηλότερες σε σύγκριση με αυτές του Γραφείου Απογραφής. 

Σε αντίθεση με το Πουέρτο Ρίκο, το Γκουάμ, τις Παρθένους Νήσους των ΗΠΑ και τις Βόρειες Μαριάνες Νήσους, όπου οι κάτοικοι είναι πολίτες των ΗΠΑ κατά τη γέννηση τους, και όσοι από αυτούς διαμένουν σε μια από τις 50 Πολιτείες δεν θεωρούνται μετανάστες από το Γραφείο Απογραφής των ΗΠΑ, δεν συμβαίνει το ίδιο και για όσους είναι γεννημένοι στην Αμερικανική Σαμόα και στη Νήσο Σουέινς (Swains Island). Αυτοί έχουν ένα ιδιαίτερο καθεστώς, βάσει του οποίου θεωρούνται «μη πολιτογραφημένοι υπήκοοι» (non-citizen nationals) των ΗΠΑ, δηλαδή είναι υπήκοοι της χώρας αλλά δεν έχουν την πλήρη ιδιότητα του πολίτη11.

Το άρθρο 308 του INA απονέμει την ιθαγένεια/υπηκοότητα των ΗΠΑ, αλλά όχι την πλήρη ιδιότητα του πολίτη των Ηνωμένων Πολιτειών, σε άτομα που έχουν γεννηθεί σε «απομακρυσμένη κτίση των Ηνωμένων Πολιτειών». Ο όρος «απομακρυσμένες κτήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών» ορίζεται στην Ενότητα 101(α)(29) του INA ως η Αμερικανική Σαμόα και η Νήσος Σουέινς12.

Οι μη πολιτογραφημένοι υπήκοοι της Αμερικανικής Σαμόα και της νήσου Σουέινς, όταν μετακομίζουν σε κάποια από τις 50 Πολιτείες ή στην Περιφέρεια της Κολούμπια, θεωρούνται διεθνείς μετανάστες από το Γραφείο Απογραφής. Από την άλλη μπορούν να διαμένουν, να ταξιδεύουν εντός των ΗΠΑ χωρίς περιορισμούς και να εργάζονται χωρίς την ανάγκη βίζας ή πράσινης κάρτας. Για αυτούς εκδίδεται ειδικό διαβατήριο των ΗΠΑ με την ένδειξη «USA National» αντί για «USA Citizen». Έχουν δικαίωμα προστασίας από την αμερικανική κυβέρνηση στο εξωτερικό, ενώ μπορούν να καταταγούν στις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ. Δεν έχουν δικαίωμα ψήφου στις ομοσπονδιακές εκλογές, συμπεριλαμβανομένων των προεδρικών εκλογών και δεν μπορούν να κατέχουν ορισμένες δημόσιες θέσεις που απαιτούν την ιδιότητα του πολίτη. Μπορούν όμως, αφού έχουν διαμείνει τουλάχιστον για τρεις μήνες σε κάποια από τις Πολιτείες να υποβάλουν αίτηση για την απόκτηση της αμερικανικής ιθαγένειας μέσω πολιτογράφησης.

 Οι τρεις παραπάνω περιορισμοί για να καταχωρηθεί ένα πρόσωπο ως διεθνής μετανάστης έχει ως αποτέλεσμα το μεταναστευτικό απόθεμα όπως υπολογίζεται από το Γραφείο Απογραφής των ΗΠΑ να είναι μικρότερο από το μέγεθος που δίνουν τα Ηνωμένα Έθνη. Με βάση τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής που πραγματοποιήθηκε το 2020, ο αριθμός των μεταναστών ήταν 44 011 870 άτομα, ενώ με την μεθοδολογία των ΗΕ οι μετανάστες όπως είδαμε ανέρχονταν σε 50 632 836. Ακόμη και έτσι όμως οι ΗΠΑ φιλοξενούν τον μεγαλύτερο αριθμό διεθνών μεταναστών. Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία, ο αριθμός των μεταναστών που ζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2023, έφτασε το επίπεδο των 47,8 εκατομμυρίων ατόμων13.

Στο εξής η ανάλυσή μας θα στηρίζεται στη μεθοδολογία που ακολουθείται από το Γραφείο Απογραφής των ΗΠΑ, από το Γραφείο Στατιστικών Μετανάστευσης του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας, την Υπηρεσία Ιθαγένειας και Μετανάστευσης (U.S. Citizenship and Immigration Services – USCIS), καθώς και από μη κυβερνητικούς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένου του Κέντρου Μελετών Μετανάστευσης (Center for Migration Studies), του Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής (Migration Policy Institute) και του Ερευνητικού Κέντρου Pew (Pew Research Center). Ο  όρος «μετανάστης» ή εναλλακτικά ο όρος «γεννημένος στο εξωτερικό» (foreign-born)  θα αναφέρεται σε άτομα που διαμένουν στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τον χρόνο της πληθυσμιακής έρευνας και δεν είναι πολίτες των ΗΠΑ κατά τη γέννησή τους.

Συνεχίζεται…

Σημειώσεις

  1. Μετανάστευση καλείται η μετακίνηση ενός ατόμου ή μιας ομάδας ατόμων από μια χωρική ενότητα σε μια άλλη με ταυτόχρονη αλλαγή της μόνιμης διαμονής. Οι μετακινήσεις αυτές εκδηλώνονται με τη δημιουργία μεταναστευτικών ρευμάτων ή μεταναστευτικών ροών (migration flows) που εκφράζουν ένα συνολικό αριθμό πληθυσμιακών κινήσεων από έναν τόπο προέλευσης (αναχώρησης) σε έναν τόπο προορισμού (άφιξης), ο οποίος αποτελεί και τη νέα περιοχή εγκατάστασης. Όταν ο τόπος προέλευσης και προορισμού βρίσκονται γεωγραφικά στην ίδια χώρα, η πληθυσμιακή αυτή μετακίνηση καλείται εσωτερική μετανάστευση. Όταν οι τόποι προέλευσης και προορισμού βρίσκονται σε διαφορετικές χώρες, η πληθυσμιακή μετακίνηση καλείται εξωτερική ή διεθνής μετανάστευση. Οι μεταναστευτικές ροές, συνήθως μελετώνται σε ετήσια βάση και διαχωρίζονται μεταξύ μεταναστευτικών εισροών (immigration ή migration inflows) και μεταναστευτικών εκροών (emigration, ή migration outflows). Από τη διαφορά μεταξύ εισροών και εκροών προκύπτει η καθαρή μετανάστευση (net migration), η οποία, μπορεί να εκτιμηθεί και από τη διαφορά μεταξύ της αύξησης του πληθυσμού και της φυσικής αύξησης μια συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Η έννοια του μεταναστευτικού αποθέματος (migration stock) παραπέμπει στον αριθμό των μεταναστών οι οποίοι βρίσκονται σε μια χώρα (χώρα υποδοχής) σε δεδομένη χρονική στιγμή ή χρονική περίοδο, συνήθως σ’ ένα συγκεκριμένο έτος. Αν και το μεταναστευτικό απόθεμα συναρτάται με τις μεταναστευτικές ροές, ο αριθμός των μεταναστών που ανακύπτει για τις δύο αυτές διαφορετικές πτυχές είναι αισθητά διαφορετικός, κυρίως για δύο λόγους. Αρχικά, η διαχρονική μεταβολή του μεταναστευτικού αποθέματος δεν εξαρτάται μόνο από τις ετήσιες μεταναστευτικές ροές, αλλά και από τις μεταβολές στη φυσική αύξηση (γεννήσεις και θάνατοι) του μεταναστευτικού πληθυσμού. Παράλληλα, η σύγκριση των αντίστοιχων μεγεθών, τα οποία προέρχονται από διαφορετικές πηγές, οδηγεί συχνά σε αποτελέσματα που είναι οξύμωρα, αφού η ετήσια καθαρή μετανάστευση που προκύπτει μέσω της διαφοράς των μεταναστευτικών εισροών και εκροών είναι υψηλότερη από την αύξηση του μεταναστευτικού αποθέματος κατά το ίδιο έτος.  Βλ. Τραγάκη Α., Μπάγκαβος Χ., Ντούνας Δ., 2015, σ. 218
  2. Βλ. https://www.census.gov/newsroom/press-releases/2024/population-estimates-international-migration.html
  3. Η έννοια του μεταναστευτικού αποθέματος (migration stock) παραπέμπει στον αριθμό των μεταναστών οι οποίοι βρίσκονται σε μια χώρα (χώρα υποδοχής) σε δεδομένη χρονική στιγμή ή χρονική περίοδο, συνήθως σ’ ένα συγκεκριμένο έτος. Βλ. Τραγάκη Α., Μπάγκαβος Χ., Ντούνας Δ., 2015, σ. 218
  4. Επειδή οι κυβερνήσεις συλλέγουν στατιστικά στοιχεία για τους διεθνείς μετανάστες που διαμένουν εντός των συνόρων των χωρών τους με διάφορους τρόπους, δεν υπάρχει συνεπής ορισμός αυτού του πληθυσμού μεταξύ των χωρών. Το Τμήμα Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών παρέχει την ενδιάμεση εκτίμηση των διεθνών μεταναστών με βάση επίσημες στατιστικές για τους ανθρώπους που γεννήθηκαν εκτός της χώρας της τρέχουσας διαμονής. Ωστόσο, για χώρες που δεν συλλέγουν δεδομένα σχετικά με τον τόπο γέννησης, αλλά διαθέτουν δεδομένα σχετικά με την ιθαγένεια/υπηκοότητα, χρησιμοποιείται ο εκτιμώμενος αριθμός μη υπηκόων. Και στις δύο περιπτώσεις, το απόθεμα μεταναστών περιλαμβάνει επίσης πρόσφυγες. Τα περισσότερα από τα δεδομένα ελήφθησαν από απογραφές πληθυσμού. Μητρώα πληθυσμού και εθνικά αντιπροσωπευτικές έρευνες χρησιμοποιήθηκαν επίσης για πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό και τη σύνθεση των διεθνών μεταναστών. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη μεθοδολογία του Τμήματος Πληθυσμού του ΟΗΕ για την εκτίμηση του μεγέθους των διεθνών μεταναστών, επισκεφθείτε τη διεύθυνση: www.un.org/development/desa/pd/sites/www.un.org.development.desa.pd/files/undesa_pd_2020_international_migrant_stock_documentation.pdf
  5. Βλ. https://apnews.com/article/trump-immigration-tariffs-pardons-abortion-prosecutions-riot-72c08269f0a870d20e29033319201e22
  6. Βλ. https://www.axios.com/2025/01/21/trump-birthright-citizenship-14th-amendment
  7. Βλ. Πάλι εκεί
  8. Βλ. https://www.bbc.com/news/articles/c7vdnlmgyndo
  9. Βλ. Πάλι εκεί
  10. Βλ. Πάλι εκεί
  11. Η ελληνική απόδοση είναι δύσκολη μιας και στην ελληνική νομική γλώσσα δεν γίνεται διάκριση μεταξύ των όρων «ιθαγένεια» και «υπηκοότητα», έχουν ταυτόσημο περιεχόμενο, δηλώνοντας τον δημοσίου δικαίου νομικό δεσμό που συνδέει το άτομο με την πολιτεία στο λαό της οποίας ανήκει.
  12. Travel.State.Gov. U.S. DEPARTMENT of STATE — BUREAU of CONSULAR AFFAIRS, Certificates of Non Citizen Nationality. Στο: https://travel.state.gov/content/travel/en/legal/travel-legal-considerations/us-citizenship/Certificates-Non-Citizen-Nationality.html#:~:text=Section%20308%20of%20the%20INA,physical%20presence%20or%20residence%20requirements.
  13. Pew Research Center: U.S. immigrant population in 2023 saw largest increase in more than 20 years. Στο: https://www.pewresearch.org/short-reads/2024/09/27/u-s-immigrant-population-in-2023-saw-largest-increase-in-more-than-20-years/

Βιβλιογραφία

Gelatt J., April 2019. Migration Policy Institute, Explainer: How the U.S. Immigration System Works. Στο: https://www.migrationpolicy.org/content/explainer-how-us-legal-immigration-system-works

DHS Office of Homeland Security Statistics. Immigrant Classes of Admission. Στο: https://ohss.dhs.gov/topics/immigration/lawful-permanent-residents/immigrant-classes-admission

Office of Homeland Security Statistics. Yearbook 2023. Ανακτήθηκε από: https://ohss.dhs.gov/topics/immigration/yearbook-immigration-statistics/yearbook-2023

Ward A., September 2024. U.S. Lawful Permanent Immigration Residents: 2023. DHS Office of Homeland Security Statistics. Στο: https://ohss.dhs.gov/sites/default/files/2024-09/2024_0906_plcy_lawful_permanent_residents_fy2023.pdf

Miller S., September 2024. Estimates of the Lawful Permanent Resident Population in the United States and the Subpopulation Eligible to Naturalize: 2024 and Revised 2023. DHS Office of Homeland Security Statistics. Στο: https://ohss.dhs.gov/sites/default/files/2024-11/2024_1108_ohss_lawful_permenent_resident_population_estimate_2024_and_revised_2023.pdf

Miller S. and Baker B., 2023. “Estimates of the Lawful Permanent Resident Population in the United States and

the Subpopulation Eligible to Naturalize: 2023.” DHS Office of Homeland Security Statistics. Στο:  https://ohss.dhs.gov/topics/immigration/lawful-permanent-residents/lawful-permanent-residents-population-estimates

Schofield N., Yap A., November 2024. Refugees: 2023. DHS Office of Homeland Security Statistics. Στο: https://ohss.dhs.gov/sites/default/files/2024-11/2024_1108_ohss_refugee_annual_flow_report_2023.pdf

Schofield N., Yap A., October 2024. Asylees: 2023. DHS Office of Homeland Security Statistics. Στο: https://ohss.dhs.gov/sites/default/files/2024-10/2024_1002_ohss_asylees_fy2023.pdf

CAMILLE C. November 2023. U.S. Naturalizations: 2022. DHS Office of Homeland Security Statistics. Στο: https://ohss.dhs.gov/sites/default/files/2024-03/2023_0818_plcy_naturalizations_fy2022.pdf

Rukh-Kamaa A., August 2024. U.S. Nonimmigrant Admissions: Immigration 2023 DHS Office of Homeland Security Statistics. Στο: https://ohss.dhs.gov/sites/default/files/2024-09/2024_0906_ohss_nonimmigrant_fy2023_0.pdf

Baker B. and Warren R., April 2024. Estimates of the Unauthorized Immigrant Population Residing in the United States: January 2018–January 2022. DHS Office of Homeland Security Statistics. Στο: https://ohss.dhs.gov/sites/default/files/2024-06/2024_0418_ohss_estimates-of-the-unauthorized-immigrant-population-residing-in-the-united-states-january-2018%25E2%2580%2593january-2022.pdf

ΚΟΤΖΑΜΑΝΗΣ Β., 2023. ΛΕΞΙΚΟ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΟΡΩΝ. Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας

Παπαγεωργίου Γ., 2022. Το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ. Συνταγματικοί θεσμοί και σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα. Αθήνα: Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ

Τραγάκη Α., Μπάγκαβος Χ., Ντούνας Δ., 2015. Περί Δημογραφίας και Πληθυσμιακών Εξελίξεων. Στο: http://e-book.ddounas.com/joomla

Άδεια Creative Commons
Αυτή η εργασία χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές .

This entry was posted in Uncategorized. Bookmark the permalink.

Leave a comment