Τα γραπτά της Άννας Φρανκ

Το Ημερολόγιο ήταν το πρώτο πράγμα που έβαλε η Άννα στη σχολική της τσάντα το τελευταίο βράδυ πριν εγκαταλείψουν το σπίτι τους, σαν να ήξερε ήδη τι σημαντικό ρόλο θα έπαιζε στη ζωή της. Ωστόσο, θα περνούσαν δύο μήνες στο Μυστικό Παράρτημα, προτού η Άννα αρχίσει να γράφει τακτικά σε αυτό. Προς τα τέλη Σεπτεμβρίου 1942 είχε την ιδέα να αντιμετωπίζει τις καταχωρήσεις της ως επιστολές: «Θα ήθελα απλώς να αλληλογραφώ με κάποιον, οπότε αυτό σκοπεύω να κάνω στο μέλλον με το ημερολόγιό μου. Θα το γράφω από εδώ και στο εξής σε μορφή γράμματος, που στην πραγματικότητα πρόκειται για το ίδιο πράγμα»¹ θα γράψει στο Ημερολόγιο στις 21 Σεπτεμβρίου 1942. Από τότε, η Άννα έγραφε στο ημερολόγιό της σχεδόν κάθε μέρα. Κρατώντας το στυλό με τον δικό της ιδιαίτερο τρόπο, ανάμεσα στο δείκτη και το μεσαίο δάχτυλό της, έγραφε στην Jettje ή στην Emmy, στην Pop ή στη Marjan, στην Pien, στην Connie, στην Loukie, ή στην Kitty. Σε αυτούς τους φανταστικούς φίλους, εξιστορούσε την καθημερινότητα της στο Μυστικό Παράρτημα με μακροσκελή γράμματα. Μαζί τους μπορούσε να γελάσει, να κλάψει, να ξεχάσει την απομόνωσή της. Πού και πού κολλούσε φωτογραφίες της και της οικογένειάς της ανάμεσα στα γράμματά της, προσθέτοντας λεζάντες που ήταν επικριτικές αλλά πάντα χιουμοριστικές². Οι παραλήπτες των επιστολών της Άννας μπορεί να ήταν φανταστικοί, αλλά η Άννα δεν είχε επινοήσει τα ονόματά τους. Όλα αυτά τα κορίτσια – η Άννα δεν έγραψε ποτέ σε αγόρι – ήταν χαρακτήρες από τη σειρά: «Joop ter Heul», γραμμένα για έφηβες από την Ολλανδή συγγραφέα Setske de Haan, γνωστή με το καλλιτεχνικό της ψευδώνυμο  Cissy van Marxveldt.

Η Joop ter Heul είναι η ζωηρή, απείθαρχη και πεισματάρα πρωταγωνίστρια της σειράς. Τα πρώτα τέσσερα βιβλία, που εκδόθηκαν μεταξύ 1919 και 1925, αφορούν τα χρόνια του γυμνασίου της, την ενηλικίωση της, τον γάμο της με τον νεαρό τραπεζίτη Leo van Dil και τους γιους της. Το πέμπτο και τελευταίο βιβλίο γράφτηκε είκοσι χρόνια αργότερα (1946).  Ένα μέρος από τα πρώτα τέσσερα βιβλία, η Άννα τα είχε διαβάσει πριν κρυφτεί και ένα μέρος προφανώς τον Σεπτέμβριο του 1942. Η Άννα Φρανκ ταυτίστηκε έντονα με τον χαρακτήρα της Joop και το ύφος του βιβλίου, το οποίο προσάρμοσε για το δικό της ημερολόγιο. Τότε, επίσης, μάλλον επηρεασμένη από τη Setske, η Άννα συνέλαβε την ιδέα των ημερολογιακών επιστολών. Στην αρχή η Άννα έγραφε σε όλα τα μέλη της ομάδας, αλλά σύντομα η Κίττυ, ένας «φωτεινός», χαρούμενος και αστείος χαρακτήρας, ήταν η μόνη που έμεινε, ίσως επειδή το οικογενειακό όνομα της – Francken – ήταν κοντά στο δικό της, ή ίσως επειδή είχε γνωρίσει και θαύμαζε ένα κορίτσι που ονομαζόταν Kitty Egyedi στο Merwedeplein. Πάντως η ίδια η Kitty Egyedi δεν πίστευε ότι στο Ημερολόγιο η Άννα αναφερόταν σε εκείνη³. Το πότε ακριβώς η Άννα αποφάσισε να γράψει αποκλειστικά στην Κίττυ δεν μπορεί να προσδιοριστεί επειδή η τελευταία εγγραφή στο ερυθρόλευκο καρό ημερολόγιό της, γίνεται στις 5 Δεκεμβρίου 1942. Το επόμενο γράμμα της Άννας προς την Κίττυ χρονολογείται στις 22 Δεκεμβρίου 1943, αλλά η Άννα σίγουρα δεν σταμάτησε να γράφει στο μεσοδιάστημα. «Ίσως θα ρωτήσω την Μπεπ αν μπορεί να πάει και να δει κάποια στιγμή αν το Perrij εξακολουθεί να πουλάει ημερολόγια, διαφορετικά θα πρέπει να χρησιμοποιήσω ένα βιβλίο ασκήσεων, γιατί το ημερολόγιό μου γεμίζει, τι κρίμα»⁴ έγραψε η Άννα στις 20 Οκτωβρίου 1942. Τότε η Άννα άρχισε γράφει και σε ξεχωριστά φύλλα χαρτιού, ορισμένα από τα οποία τα κόλλησε στο Ημερολόγιο. Οι βοηθοί την προμήθευαν με αχρησιμοποίητα λογιστικά βιβλία και υλικά γραφής. Η Μπεπ αργότερα θυμήθηκε: «μου ζήτησε ξανά και ξανά να της πάρω ένα βιβλίο με κλειδαριά, προσθέτοντας ρητά ότι το χρειαζόταν για να κρατά ημερολόγιο. Δυστυχώς δεν μπόρεσα να πραγματοποιήσω την επιθυμία της. Αλλά της έδινα συχνά χαρτί αντιγραφής από το γραφείο που είχε διάφορα χρώματα, για παράδειγμα κόκκινο, κίτρινο, μπλε και άσπρο.»⁵  Και ο Όττο Φρανκ ζήτησε από τον Κλέιμαν να της βρει ένα νέο ημερολόγιο. Μέχρι και σήμερα δεν γνωρίζουμε η Άννα τι και σε πόσα ημερολόγια ή/και σημειωματάρια, ή/και σχολικά τετράδια κατέγραψε για πρώτη φορά για την περίοδο από 6 Δεκεμβρίου 1942 μέχρι και 21 Δεκεμβρίου 1943. Οι εγγραφές αυτές έχουν χαθεί, αλλά τα επόμενα δύο τετράδια του Ημερολογίου της Άννας έχουν διατηρηθεί. Στις 22 Δεκεμβρίου 1943 άρχισε να γράφει σε ένα χοντρό σχολικό τετράδιο με μαύρο σκληρό εξώφυλλο. Ζητά συγγνώμη που δεν έγραψε για πολύ καιρό, αλλά εξηγεί ότι το κρυολόγημα την είχε κρατήσει κλινήρη από τα μέσα Δεκεμβρίου. Στις 17 Απριλίου 1944, μόλις τέσσερις μήνες αργότερα, είχε συμπληρώσει και αυτό το τετράδιο, και εκείνη την ημέρα ξεκίνησε το τελευταίο της σημειωματάριο, ένα δώρο από τη Μαργκότ, που καλύπτει την περίοδο από 18 Απριλίου 1944 μέχρι και 1 Αυγούστου 1944 – τρεις μέρες πριν από τη σύλληψη⁶. Οι τρεις διασωθέντες «τόμοι» του Ημερολογίου θα αποτελέσουν την λεγόμενη «Α έκδοση».

Αν και δεν έχει διασωθεί μέρος των αρχικών εγγραφών του Ημερολογίου της Άννας, γνωρίζουμε τι συνέβη στο Μυστικό Παράρτημα μεταξύ Δεκεμβρίου 1942 και Δεκεμβρίου 1943, επειδή κάποια στιγμή την άνοιξη του 1944, πιθανότατα τον Μάιο, άρχισε να αντιγράφει και να αναθεωρεί προηγούμενες καταχωρίσεις της. Σχεδόν σίγουρα δουλεύοντας από μια εκδοχή που δεν έχει διασωθεί, κατέγραψε τα γεγονότα του 1943, αλλά όχι μόνο. Σε ξεχωριστά φύλλα χαρτιού περιγράφει την περίοδο από την 20^η  Ιουνίου 1942 έως την 29^η Μαρτίου 1944, ξαναγράφοντας ένα μεγάλο μέρος του Ημερολογίου της, παραλείποντας μερικά κείμενα και προσθέτοντας πολλά νέα.  Η Άννα εργάστηκε σκληρά: σε αυτούς τους λίγους μήνες, έγραψε περίπου 50 000 λέξεις, γεμίζοντας περισσότερα από 215 έγχρωμα φύλλα χαρτιού. Αυτή η νέα ξαναγραμμένη εκδοχή του Ημερολογίου θα ονομαστεί «Β έκδοση».

Η ώθησή της να ξαναδουλέψει το υλικό του Ημερολογίου της φαίνεται εν μέρει να ήταν μια ομιλία που εκφωνήθηκε στο Radio Oranje στις 28 Μαρτίου 1944, από τον Gerrit Bolkestein, τον εξόριστο υπουργό Παιδείας, Τέχνης και Επιστήμης (1939 – 1945) της ολλανδικής κυβέρνησης στο Λονδίνο. Ο Bolkestein είπε στους ακροατές του: «Η ιστορία δεν μπορεί να γραφτεί με βάση μόνο επίσημες αποφάσεις και έγγραφα. Εάν οι απόγονοί μας θέλουν να καταλάβουν πλήρως τι έπρεπε να υπομείνουμε και να ξεπεράσουμε ως έθνος αυτά τα χρόνια, τότε αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε είναι συνηθισμένα έγγραφα – ένα ημερολόγιο, γράμματα από έναν εργάτη στη Γερμανία, μια συλλογή από κηρύγματα που έγιναν από ιερέα. Μέχρι να καταφέρουμε να συγκεντρώσουμε τεράστιες ποσότητες αυτού του απλού, καθημερινού υλικού, η εικόνα του αγώνα μας για ελευθερία δεν θα ζωγραφιστεί σε όλο της το βάθος και το πλήρες μεγαλείο της»⁷.

Για το σκοπό αυτό, ο υπουργός πρότεινε, να δημιουργηθεί ένα κέντρο όταν θα τελείωσει η σύγκρουση, για να ασχοληθεί με τα προσωπικά έγγραφα και τις γραπτές μαρτυρίες από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι άλλοι ένοικοι του Παραρτήματος στράφηκαν αμέσως στην Άννα και άρχισαν να μιλάνε ενθουσιασμένοι για το ημερολόγιό της. Ένας σπόρος είχε φυτευτεί στο γόνιμο μυαλό της Άννας: «Φαντάζεσαι πόσο ενδιαφέρον θα ήταν αν δημοσιεύσω ένα μυθιστόρημα με τίτλο «Het Achterhuis», έγραψε η Άννα στην Κίττυ, την επόμενη μέρα της ραδιοφωνικής ομιλίας του υπουργού  και συμπλήρωσε: «Ο τίτλος από μόνος του θα ήταν αρκετός για να κάνει τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι ήταν αστυνομική ιστορία.»⁸

Στις 11 Μαΐου 1944, η Άννα ένιωσε έτοιμη να αρχίσει να δουλεύει το «Μυστικό Παράρτημα»: «Ξέρεις εδώ και πολύ καιρό ότι η μεγαλύτερη επιθυμία μου είναι να γίνω δημοσιογράφος και αργότερα διάσημη συγγραφέας. Θα πρέπει να περιμένουμε και να δούμε αν αυτές οι μεγάλες αυταπάτες (ή παραισθήσεις!) θα πραγματοποιηθούν ποτέ, αλλά σίγουρα έχω τα θέματα στο μυαλό μου. Σε κάθε περίπτωση, μετά τον πόλεμο θα ήθελα να εκδώσω ένα βιβλίο με τίτλο Het Achterhuis. Μένει να δούμε αν θα τα καταφέρω, αλλά το ημερολόγιό μου μπορεί να χρησιμεύσει ως βάση.»⁹. Τότε ξεκίνησε η συγγραφή της Β έκδοσης του Ημερολογίου.  Η νέα του έκδοση ήταν γραμμένη σε λεπτά φύλλα από χρωματιστό χαρτί αντιγραφής. Η Άννα άλλαξε μέρη του αρχικού κειμένου, διέγραψε ορισμένες λεπτομέρειες, πρόσθεσε άλλες και συνδύασε μια σειρά από εγγραφές.

Σε αυτή την έκδοση η πρώτη εγγραφή φέρει ημερομηνία 20 Ιουνίου 1942. Η Άννα σε ρόλο πλέον συγγραφέα έργου που απευθύνεται στο αναγνωστικό κοινό της, ξεκαθαρίζει από την αρχή:

«Το να γράφω σε ένα ημερολόγιο είναι μια πραγματικά περίεργη εμπειρία για κάποιον σαν εμένα. Όχι μόνο γιατί δεν έχω γράψει ποτέ τίποτα πριν, αλλά και γιατί μου φαίνεται ότι αργότερα ούτε εγώ ούτε κανένας άλλος θα βρει ενδιαφέρουσες τις σκέψεις μιας δεκατριάχρονης μαθήτριας. Ε, δεν πειράζει. Μου αρέσει να γράφω και έχω ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη πάνω απ’ όλα να ελαφρύνω εκ βάθους την καρδιά μου. “Το χαρτί έχει περισσότερη υπομονή από τους ανθρώπους”. Αυτό το γνωμικό μού ήρθε στο νου, όταν μια μελαγχολική μέρα, με το κεφάλι στηριγμένο στα χέρια, παιδευόμουν να πάρω απόφαση: να βγω ή να μείνω σπίτι μου. Τελικά έμεινα εκεί που ήμουν, σκεπτόμενη. Ναι, το χαρτί έχει περισσότερη υπομονή, και δεδομένου ότι δεν σκοπεύω να αφήσω κανέναν άλλον να διαβάσει αυτό το σημειωματάριο με το σκληρό εξώφυλλο που φέρει τον αξιοπρεπή τίτλο “ημερολόγιο”, εκτός και αν βρω έναν πραγματικό φίλο, γιατί άλλοι σίγουρα δεν ενδιαφέρονται να το διαβάσουν. Τώρα επιστρέφω στο σημείο που με ώθησε να κρατήσω ένα ημερολόγιο αρχικά: Το κάνω γιατί δεν έχω μια πραγματική φίλη. Επιτρέψτε μου να το θέσω πιο ξεκάθαρα, αφού κανείς δεν θα πιστέψει ότι ένα δεκατριάχρονο κορίτσι είναι εντελώς μόνο του στον κόσμο. Και δεν είμαι. Έχω αγαπημένους γονείς και μια δεκαεξάχρονη αδερφή, και υπάρχουν περίπου τριάντα άτομα που μπορώ να αποκαλώ φίλους. Έχω ένα πλήθος θαυμαστών που δεν μπορούν να πάρουν τα βλέμματα λατρείας  από πάνω μου και που μερικές φορές πρέπει να καταφύγουν στη χρήση ενός μικρού καθρέφτη τσέπης για να προσπαθήσουν να πιάσουν κάποιο χαμόγελό μου στην τάξη. Έχω οικογένεια, αξιαγάπητους θείους και θείες, ένα καλό σπίτι. Όχι, επιφανειακά φαίνεται να έχω τα πάντα, εκτός από μιαν αληθινή φίλη. Το μόνο που σκέφτομαι όταν είμαι με φίλους είναι να περνάω καλά. Δεν μπορώ να αναγκάσω τον εαυτό μου να μιλήσει για τίποτα άλλο εκτός από συνηθισμένα καθημερινά πράγματα. Δεν φαίνεται να μπορούμε να πλησιάσουμε περισσότερο, και αυτό είναι το πρόβλημα. Ίσως φταίω εγώ που δεν εμπιστευόμαστε η μία την άλλη. Σε κάθε περίπτωση, έτσι είναι τα πράγματα και δυστυχώς δεν πρόκειται  να αλλάξουν. Γι’ αυτό ξεκίνησα το ημερολόγιο. Για να βελτιώσω την εικόνα αυτής της πολυαναμενόμενης φίλης στη φαντασία μου, δεν θέλω να σημειώνω τα γεγονότα σε αυτό το ημερολόγιο με τον τρόπο που θα έκαναν οι περισσότεροι, αλλά θέλω το ημερολόγιο να είναι η φίλη μου και θα την ονομάσω “Κίττυ”»¹⁰.

Στην Β έκδοση η Άννα αντικατέστησε όλους τους προηγούμενους φανταστικούς παραλήπτες των επιστολών της με την Κίττυ και επινόησε ψευδώνυμα για τους ανθρώπους που θα εμφανίζονταν στο βιβλίο της. Αρχικά η ίδια ήθελε να αποκαλείται Anne Aulis και αργότερα Anne Robin. Τον πατέρα της ονόμασε Frederik Aulis/Robin, την μητέρα της – Nora Aulis/Robin και την αδερφή της – Betty Aulis/Robin. Τον H. v. Pels – Hans v. Daan, την G. v. Pels – Petronella v. Daan, τον γιο τους P. v. Pels – Alfred v. Daan και τον F. Pfeffer – Albert Dussel. Στους βοηθούς και προστάτες τους έδωσε τα εξής ψευδώνυμα: στην Miep – Anne v. Santen, στην Bep – Elly Kuilmans, στον V. Kugler – Harry Kraler, στον J. Kleiman – Simon Koophuis, στον Johannes Voskuijl – Mr. Vossen  και στον Jan Gies – Henk v. Santen. Η Άννα άλλαξε και τα ονόματα των εταιριών Opekta σε Travies και  Gis & Co σε Kolen & Cie.

Η Άννα έγραφε συνήθως το Ημερολόγιό της στο δικό της δωμάτιο, στο δωμάτιο των γονιών της, ή στο γραφείο δίπλα στο παράθυρο στη σοφίτα. Όλοι γνώριζαν ότι η Άννα είχε ημερολόγιο.

Ο Όττο αργότερα ανέφερε: «Έλεγε συχνά, “Μπαμπά, γράφω. Κοίτα σε παρακαλώ, κανείς δεν θέλω να με ενοχλεί. Θέλω να γράψω το ημερολόγιό μου!»¹¹. Η Άννα μερικές φορές διάβαζε δυνατά από το Ημερολόγιο, αν και ποτέ δεν άφηνε κανέναν άλλο να το διαβάσει μόνος του. Η Μιπ θυμάται, «Η Άννα συνέχιζε να είναι πολύ μυστικοπαθής σχετικά με το γράψιμό της και πάντα έβαζε τα χαρτιά της στον φθαρμένο δερμάτινο χαρτοφύλακα του πατέρα της… Καθώς οι Φρανκ πίστευαν στο σεβασμό της ιδιωτικής ζωής όλων, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, και υπήρχε τόσο λίγη ιδιωτικότητα στην κρυψώνα, η ιδιωτική ζωή της Άννας λαμβανόταν πάντα στα σοβαρά και ήταν σεβαστή. Κανείς δεν θα τολμούσε να αγγίξει τα χαρτιά της ή να διαβάσει τα λόγια της χωρίς την άδειά της.»¹². Όταν η Άννα δεν έδειχνε καλή διαγωγή, το Ημερολόγιο γινόταν χρήσιμο εργαλείο διαπραγμάτευσης. Τότε ο Όττο απειλούσε να το κατάσχει, προς μεγάλη απογοήτευση της Άννας: «Ω αξεπέραστη φρίκη! Θα πρέπει να το κρύψω στο μέλλον», σημειώνει στις 4 Οκτωβρίου 1942.

Αλλά η Άννα δεν αρκέστηκε στο να γράφει μόνο στο Ημερολόγιό της. Μαζί με το χρονικό της καθημερινής της ζωής, άρχισε να γράφει διηγήματα. Στην αρχή, προς τα τέλη του 1942 και στα μέσα του 1943, αυτά ήταν κυρίως αυτοβιογραφικές ιστοριούλες στις οποίες αφηγούνταν, με μεγάλη ευφυΐα, περιστατικά από τα σχολικά της χρόνια ή από πράγματα που συνέβησαν στο Μυστικό Παράρτημα. Το καλοκαίρι του 1943 η Άννα ανακάλυψε ένα νέο πάθος: τη συγγραφή παραμυθιών. Στις 7 Αυγούστου γράφει στην Κίττυ: «Πριν από μερικές βδομάδες άρχισα να γράφω κάτι σαν μια μικρή διήγηση. Ένα διήγημα, κάτι που το φαντάστηκα μόνη μου και αυτό μου κάνει τέτοια χαρά, ώστε έχω μαζέψει ήδη μια μικρή συλλογή απ’ αυτά τα παιδιά της πένας μου. Μια και έχω αποφασίσει να στα γράφω όλα πιστά και ειλικρινά όλα όσα μου συμβαίνουν και να σου τα διηγούμαι όλα, θα ΄θελα πάρα πολύ να ξέρω αν νομίζεις ότι τα διηγήματά μου θα προξενούσανε κάποια χαρά σε κάποια παιδιά.»¹³. Μάλιστα ένα μήνα αργότερα άρχισε να καθαρογράφει αυτά τα διηγήματα σε ένα ξεχωριστό σημειωματάριο, με τον τίτλο «Ιστορίες και Γεγονότα από το Μυστικό Παράρτημα».

Το παλαιότερο διήγημα χρονολογείται στις 8 Δεκεμβρίου 1942, κάτι που μπορεί να θεωρηθεί ως μια άλλη ένδειξη ότι το σημειωματάριο είναι το καθαρό αντίγραφο των προηγούμενων προσχεδίων που είχαν γραφτεί. Το τελευταίο παραμύθι χρονολογείται στις 12 Μαΐου 1944. Η Άννα Φρανκ δεν συμπεριέλαβε ορισμένα από τα παραμύθια και τις μικρές ιστορίες στον πίνακα περιεχομένων ίσως γιατί σχεδίαζε να τα αναθεωρήσει. Ένα από αυτά – το «Η Ζωή της Cady», η Άννα το έγραψε στο τέλος του δεύτερου τόμου της Α έκδοσης του Ημερολογίου. Η ίδια αναφέρει το έργο σε αρκετές εγγραφές του Ημερολογίου, π.χ. στις 17 Φεβρουαρίου 1944, γράφει ότι έδωσε στον Πέτερ ένα απόσπασμά του για να το διαβάσει: «Είπα ότι ήθελα απλώς να αποδείξω ότι δεν γράφω μόνο διασκεδαστικά πράγματα»¹⁴. Στις 5 Απριλίου 1944, παραπονιέται: «Δεν έχω κάνει τίποτα με το «Η Ζωή της Cady» εδώ και καιρό. Στις σκέψεις μου ξέρω ακριβώς τι πρόκειται να συμβεί στη συνέχεια, αλλά δεν ρέει σωστά. Ίσως να μην ολοκληρωθεί ποτέ, ίσως να καταλήξει στο καλάθι των αχρήστων ή στη σόμπα.»¹⁵. Ο πρώτος φόβος της Άννας έγινε πραγματικότητα, ο δεύτερος όχι. Στην ίδια καταχώρηση, στις 5 Απριλίου, η Άννα κάνει μια εκτίμηση για το έργο που είχε μπροστά της: «Πρέπει να δουλέψω… για να γίνω δημοσιογράφος, γιατί αυτό θέλω! Ξέρω ότι μπορώ να γράφω, μερικές από τις ιστορίες μου είναι καλές. Οι περιγραφές μου για το «Μυστικό Παράρτημα» έχουν χιούμορ και ειρωνεία. Το ημερολόγιό μου, λέει πολλά, αλλά αν έχω πραγματικό ταλέντο μένει να φανεί […] Είμαι η καλύτερη και η πιο αμείλικτη κριτικός της δουλειάς μου, γνωρίζω τον εαυτό μου τι είναι και τι δεν είναι καλογραμμένο. Όποιος δεν γράφει δεν ξέρει πόσο υπέροχο είναι. Παλιά θρηνούσα για το γεγονός ότι δεν μπορούσα να ζωγραφίσω καθόλου, αλλά τώρα είμαι πανευτυχής που μπορώ τουλάχιστον να γράφω.

Και αν δεν έχω ταλέντο να γράφω βιβλία ή άρθρα σε εφημερίδες, τότε μπορώ πάντα να γράφω για τον εαυτό μου. Αλλά θέλω να συνεχίσω. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα έπρεπε να ζήσω την ίδια ζωή όπως η Μαμά και κυρία Βαν Πελς και όλες οι γυναίκες που κάνουν τη δουλειά τους και μετά ξεχνιούνται, πρέπει να έχω κάτι εκτός από σύζυγο και παιδιά, κάτι στο οποίο μπορώ να αφοσιωθώ!

Μπορώ να αποτινάξω τα πάντα όταν γράφω. Οι λύπες μου εξαφανίζονται, το κουράγιο μου ξαναγεννιέται! Αλλά, και αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα, θα μπορέσω ποτέ να γράψω κάτι σπουδαίο, θα γίνω ποτέ δημοσιογράφος ή συγγραφέας; Το ελπίζω, ω, το ελπίζω πάρα πολύ, γιατί μπορώ να ξεκαθαρίζω τα πάντα όταν γράφω, τις σκέψεις μου, τα ιδανικά μου και τις φαντασιώσεις μου.»¹⁶. Λίγες μέρες αργότερα, στις 14 Απριλίου 1944, η Άννα απογοητευμένη έγραψε στο Ημερολόγιο: «Τα γραπτά μου είναι όλα μπερδεμένα, πηδάω από το ένα πράγμα στο άλλο και μερικές φορές αμφιβάλλω σοβαρά αν κάποιος θα ενδιαφερθεί ποτέ για το αριστούργημά μου: “Τα απομνημονεύματα και οι διαθέσεις μιας μικρής ασχημομούρας δεσποινίδας”, θα είναι ο τίτλος απ’ όλη αυτή τη σαχλαμάρα. Τα ημερολόγιά μου σίγουρα δεν θα είναι πολύ χρήσιμα για τον κ. Bolkestein ή τον κ. Gerbrandy.»¹⁷. Η κακή διάθεση δεν κράτησε και μια εβδομάδα αργότερα, στις 21 Απριλίου 1944, έγραψε: «Θέλω να ρωτήσω το περιοδικό The Prince αν θα πάρουν ένα από τα παραμύθια μου, με ψευδώνυμο, φυσικά. Αλλά επειδή όλα τα παραμύθια μου μέχρι τώρα ήταν πολύ μεγάλα, δεν νομίζω ότι έχω πολλές πιθανότητες.»¹⁸.

Από τον Ιούνιο του 1943 έως τις 2 Ιουλίου 1944, η Άννα Φρανκ μετά από προτροπή του πατέρα της κρατούσε επίσης αυτό που αποκαλούσε «Σημειωματάριο με τα αγαπημένα αποσπάσματα»: ένα στενό τετράδιο στο οποίο αντέγραφε μεμονωμένες προτάσεις που της άρεσαν, καθώς και ενδιαφέροντα μεγαλύτερα αποσπάσματα από βιβλία που είχε διαβάσει.

Συνεχίζεται

Σημειώσεις

1. Anne Frank: The Collected Works, 2019, σ. 515
2. Müller M., 2013, σ. 181
3. Lee C. A., 2021, σ. 139
4. Anne Frank: The Collected Works, 2019, σ. 540
5. Lee C. A., 2021, σ. 140
6. Müller M., 2013, σ. 184
7. Lee C. A., 2021, σ. 142
8. Άννα Φρανκ, 1990, σ. 197 και Anne Frank, 1995, σ. 328
9. Anne Frank, 1995, σ. 393
10. Anne Frank, 1995, σ. 20-21
11. Lee C. A., 2021, σ. 139
12. Πάλι εκεί, σ. 140
13. Άννα Φρανκ, 1990, σ. 102
14. Anne Frank, 2019, σ. 577
15. Anne Frank, 1995, σ.336
16. Άννα Φρανκ, 1990, σσ. 202-203 και Anne Frank, 1995, σσ. 336-337
17. Άννα Φρανκ, 1990, σ. 216 και Anne Frank, 1995, σ. 351
18. Άννα Φρανκ, 1990, σ. 221 και Anne Frank, 1995, σ. 361

Βιβλιογραφία

Aalders G., 2004. Nazi Looting. The Plunder of Dutch Jewry During the Second World War. Publisher: Berg

Άννα Φρανκ, 1990. ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ. Αθήνα: Εκδόσεις Ζαχαρόπουλος Σ.Ι.

Anne Frank, 1995. THE DIARY OF A YOUNG GIRL: THE DEFINITIVE EDITION. Edited by Otto H. Frank and Mirjam Pressler. Publisher: Doubleday, U.S.A.

Anne Frank House (ed.), 2016. Anne Frank in the Secret Annex. Who Was Who? The Anne Frank House

Anne Frank, 2019. The Collected Works. First Edition. Publisher: BLOOMSBURY CONTINUUM

Berend T. I., 2009. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ. Αθήνα: Εκδόσεις GUTENBERG

Berstein S. & Milza P., 1997.  ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ 3. ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ Της ΕΥΡΩΠΗΣ 1919 ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ. Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια

Black E., 2012. The Transfer Agreement: The Dramatic Story of the Pact Between the Third Reich and Jewish Palestine. Washington D.C. Publisher: Dialog Press

Dawidowicz S. L., 2010. The War Against the Jews 1933–1945. NY. Distributed by Open Road Integrated Media

Evans R., 2005. The coming of the Third Reich. London. Publisher: Penguin Books

Evans R., 2014.  Γ΄ Ράιχ στην εξουσία. Αθήνα: Αλεξάνδρεια

Friedlӓnder, S., 2013. Η Ναζιστική Γερμανία και οι Εβραίοι. Αθήνα: Πόλις

Hirschfeld G., 2019. The contemporary historical context. Στο: Anne Frank: The Collected Works. First Edition. Publisher: BLOOMSBURY CONTINUUM. (σσ. 465 – 475)

Kershaw  I., 2016. ΧΙΤΛΕΡ. Αθήνα: Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Lee C. A., 2009. The Hidden Life of Otto Frank. Publisher: Penguin Books Ltd

Lee C. A., 2021. Roses from the Earth: Biography of Anne Frank. Publisher: Gardners Books

Moore, B., 1986. Refugees from Nazi Germany in the Netherlands, 1933–1940. Martinus Nijhoff Publishers

Müller M., 2013. Anne Frank: The Biography. Publisher: Bloomsbury Publishing PLC

Pressler M., 2019. Anne Frank’s life. Στο: Anne Frank: The Collected Works. First Edition. Publisher: BLOOMSBURY CONTINUUM. (σσ. 445 – 454)

Pressler M., 2019. The history of Anne Frank’s family. Στο: Anne Frank: The Collected Works. First Edition. Publisher: BLOOMSBURY CONTINUUM. (σσ. 455 – 464)

Prose F., 2019. The Publication History of Anne Frank’s Diary. Στο: Anne Frank: The Collected Works. First Edition. Publisher: BLOOMSBURY CONTINUUM. (σσ. 477 – 493)

Rees L., 2018. ХОЛОКОСТЪТ. Нова история. Поредица Хроника. София: Изд. „Прозорец“

Reeves J., 2021. РОТШИЛД. Финансовите господари на света. София: Изд. „ВЕСИ“

Sullivan R., 2022. The Betrayal of Anne Frank: A Cold Case Investigation. First Edition. Publisher: HarperCollins e-books

Zapruder A., 2015. Salvaged Pages. Young Writers’ Diaries of the Holocaust. SECOND EDITION. New Haven. Yale University Press.

Αυτή η εργασία χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές .