Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της δειγματοληπτικής Έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών (ΕΟΠ), που διενεργεί το Εθνικό Στατιστικό Ινστιτούτο (ΕΣΙ) της Βουλγαρίας¹, η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών για αγορές αγαθών και υπηρεσιών ατομικής κατανάλωσης, για το  τέταρτο τρίμηνο του 2018, ανήλθε στα 1 386,04 ευρώ, καταγράφοντας αύξηση κατά 7,2% ή 92,55 ευρώ, σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2017 (βλ. πιν. 1).

   Όπως προκύπτει από τον Πίνακα 1, όπου απεικονίζεται και η ποσοστιαία κατανομή της μέσης μηνιαίας δαπάνης των νοικοκυριών στις δέκα βασικές κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών², το τέταρτο τρίμηνο του 2018, το μεγαλύτερο μερίδιο αφορά στα είδη διατροφής (37,2%) και ακολουθούν η στέγαση (17%) και οι μεταφορές (8,5%), ενώ τα διαρκή αγαθά καθώς και τα είδη ένδυσης και υπόδησης αντιστοιχούν στο μικρότερο μερίδιο των δαπανών (4,9%). Μεταξύ του τέταρτου τριμήνου 2018 και τέταρτου τριμήνου 2017, την μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση παρουσιάζουν οι μηνιαίες δαπάνες για αναψυχή, πολιτισμό και εκπαίδευση (+26,4%), για μεταφορές (+19,6%) και για διάφορα αγαθά και υπηρεσίες (+16,2%), ενώ ελαφρώς αρνητική είναι η συμβολή της στέγασης (-0,7%).

Η μέση (ανά άτομο) μηνιαία κατανάλωση βασικών ειδών διατροφής (σε ποσότητες)

   Τα είδη που κατατάσσονται σε αυτή την ομάδα είναι εκείνα που αγοράζονται γενικά για κατανάλωση στην κατοικία. Δεν περιλαμβάνονται τα είδη που πωλούνται, συνήθως, για άμεση κατανάλωση από εστιατόρια, καφενεία, μπαρ, πλανόδιους πωλητές, αυτόματα μηχανήματα πώλησης, ξενοδοχεία κλπ., τα φαγητά σε πακέτο, ακόμα και αν αυτά παραδίδονται κατ΄ οίκον, καθώς και οι τροφές κατοικίδιων ζώων.

   Μεταξύ του τέταρτου τριμήνου 2018 και τέταρτου τριμήνου 2017, αύξηση παρουσιάζουν οι μέσες μηνιαίες ποσότητες κατανάλωσης των εξής ειδών: γιαούρτι (7,6%), τυρί (7,1%), αυγά (2,9%), φρούτα νωπά και κατεψυγμένα (4,2%), λαχανικά νωπά και κατεψυγμένα (1,4%). Αμετάβλητες παραμένουν οι ποσότητες κατανάλωσης των εξής ειδών: ζάχαρη, κρέας, πατάτες, φασόλια ξερά. Στα υπόλοιπα βασικά είδη διατροφής παρουσιάζεται μείωση: ψωμί και προϊόντα αρτοποιίας (-3,6%), αλλαντικά και είδη διατ/μένου, επεξ/μένου ή παρασκ/μένου κρέατος (-2,7%), γάλα νωπό (-2,4%) και ηλιέλαιο (-3,2%). Σε απόλυτα μεγέθη, οι μέσες μηνιαίες ποσότητες κατανάλωσης   φαίνονται στο διάγραμμα 1.

Πηγή: НСИ – Доходи, разходи и потребление на домакинствата και δικοί μου υπολογισμοί

Σημειώσεις

1. H Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών – ΕΟΠ είναι μία στατιστική έρευνα με την οποία συγκεντρώνονται πληροφορίες από αντιπροσωπευτικό δείγμα νοικοκυριών για τη σύνθεσή τους, την απασχόληση των μελών τους, τις συνθήκες στέγασης και, κυρίως, για τις δαπάνες διαβίωσής τους, καθώς και για τα εισοδήματά τους. Στατιστικές μονάδες της ΕΟΠ είναι τα ιδιωτικά νοικοκυριά και τα μέλη του, στο σύνολο των περιοχών της Χώρας. Σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1177/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Ιουνίου 2003 σχετικά με τις κοινοτικές στατιστικές για το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης, ως «ιδιωτικό νοικοκυριό» νοείται ένα άτομο που ζει μόνο του σε μία κατοικία ή μία ομάδα ατόμων, συγγενικών ή μη, τα οποία διαμένουν στην ίδια κατοικία και εξασφαλίζουν από κοινό προϋπολογισμό τη διατροφή τους και άλλα είδη που είναι απαραίτητα για τη διαβίωσή τους. Στην «Μεθοδολογία και οργάνωση έρευνας των οικογενειακών προϋπολογισμών» της βουλγάρικης στατιστικής υπηρεσίας, αναφέρεται ως «σύνηθες  νοικοκυριό» (обикновено домакинство). Σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1980/2003 της Επιτροπής της 21ης Οκτωβρίου 2003 για την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1177/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις κοινοτικές στατιστικές για το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης (EU-SILC) τα άτομα που αποτελούν το νοικοκυριό καλούνται μέλη του νοικοκυριού. Αυτά συνεισφέρουν στις δαπάνες της κατοικίας ή επωφελούνται αυτών λόγω μη ύπαρξης εισοδημάτων. Όταν δεν συμμετέχει στα έξοδα, τότε το άτομο αποτελεί ένα ξεχωριστό νοικοκυριό στην ίδια διεύθυνση. Μέλη του νοικοκυριού θεωρούνται και καταγράφονται στο Μητρώο Μελών του Νοικοκυριού οι παρακάτω κατηγορίες ατόμων:  1) Συγγενικά άτομα που, συνήθως, διαμένουν μαζί (άγαμα και έγγαμα παιδιά, γονείς υπευθύνου, εγγόνια, άλλοι συγγενείς κλπ.) και συνεισφέρουν στις δαπάνες της κατοικίας ή επωφελούνται αυτών, λόγω μη ύπαρξης εισοδημάτων (ανήλικα παιδιά, άτομα που δεν έχουν εισόδημα κ.ά.). 2) Μη συγγενικά άτομα που, συνήθως, διαμένουν μαζί (σύντροφοι κλπ.) και συνεισφέρουν στις δαπάνες της κατοικίας ή επωφελούνται από αυτές, λόγω μη ύπαρξης εισοδημάτων (ανήλικα παιδιά, άτομα που δεν έχουν εισόδημα κ.ά.). 3) Άτομα (μέχρι 5) που συγκατοικούν σε μία κατοικία ως ενοικιαστές και συνεισφέρουν στις δαπάνες της κατοικίας ή επωφελούνται αυτών, λόγω μη ύπαρξης εισοδημάτων και είτε κατά τη διάρκεια της έρευνας δεν έχουν αλλού μία μόνιμη και κύρια κατοικία είτε διέμειναν ή προτίθενται να διαμείνουν στο νοικοκυριό για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι (6) μηνών.  4) Φιλοξενούμενοι του νοικοκυριού, συγγενείς ή μη, που συνεισφέρουν στις δαπάνες της κατοικίας ή επωφελούνται αυτών λόγω μη ύπαρξης εισοδημάτων και είτε κατά τη διάρκεια της έρευνας δεν έχουν αλλού μία μόνιμη και κύρια κατοικία είτε διέμειναν ή προτίθενται να διαμείνουν στο νοικοκυριό για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι (6) μηνών. 5) Βοηθητικό προσωπικό, που διαμένει στην κατοικία, κατά τη διάρκεια της έρευνας, δεν έχει αλλού μία μόνιμη και κύρια κατοικία και διέμειναν ή προτίθενται να διαμείνει στο νοικοκυριό για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι (6) μηνών. Η εξωτερική οικιακή βοηθός δε θεωρείται μέλος του νοικοκυριού και δεν ερευνάται. 6) Τα άτομα που απουσιάζουν για μικρό χρονικό διάστημα (σε διακοπές, για εργασία, σπουδές κλπ.) και συνεισφέρουν στις δαπάνες της κατοικίας ή επωφελούνται αυτών, λόγω μη ύπαρξης εισοδημάτων και κατά τη διάρκεια της έρευνας δεν έχουν αλλού μία μόνιμη και κύρια κατοικία και απουσίαζαν ή αναμένεται να απουσιάσουν συνολικά από την κατοικία τους για χρονικό διάστημα μικρότερο των έξι (6) μηνών. 7) Οι μαθητές/σπουδαστές/φοιτητές που σπουδάζουν μακριά από το σπίτι τους και οι στρατιώτες, που συνεισφέρουν στις δαπάνες της κατοικίας ή επωφελούνται αυτών λόγω μη ύπαρξης εισοδημάτων, ανεξάρτητα από το χρονικό διάστημα που προτίθενται να απουσιάσουν και κατά τη διάρκεια της έρευνας δεν έχουν αλλού μία μόνιμη και κύρια κατοικία, είναι σύντροφοι ή παιδιά μέλους του νοικοκυριού και οι οποίοι συνεχίζουν να διατηρούν στενούς δεσμούς με το νοικοκυριό και θεωρούν ότι αυτή η κατοικία είναι η κύρια κατοικία τους. 8) Συγγενικά άτομα που απουσιάζουν για μεγάλο χρονικό διάστημα (π.χ. ναυτικοί, υπάλληλοι σιδηροδρόμων, υπεραστικών λεωφορείων, δημόσιοι υπάλληλοι εκτός έδρας κλπ.), που συνεισφέρουν στις δαπάνες της κατοικίας ή επωφελούνται αυτών, λόγω μη ύπαρξης εισοδημάτων, θεωρούνται μέλη του νοικοκυριού, ανεξάρτητα από το χρονικό διάστημα που απουσιάζουν, και κατά τη διάρκεια της έρευνας δεν έχουν αλλού μία μόνιμη και κύρια κατοικία, είναι σύντροφοι ή παιδιά μέλους του νοικοκυριού και συνεχίζουν να διατηρούν στενούς δεσμούς με το νοικοκυριό και θεωρούν ότι αυτή η κατοικία είναι η κύρια κατοικία τους. 9) Τα άτομα που διατηρούν οικογενειακούς δεσμούς και απουσιάζουν προσωρινά δηλαδή βρίσκονται προσωρινά στο νοσοκομείο, γηροκομείο κλπ., που συνεισφέρουν στις δαπάνες της κατοικίας ή επωφελούνται αυτών, λόγω μη ύπαρξης εισοδημάτων, έχουν οικονομικούς δεσμούς με το νοικοκυριό και απουσίαζαν ή αναμένεται να απουσιάσουν συνολικά από την κατοικία τους για χρονικό διάστημα μικρότερο των έξι (6) μηνών. Από την έρευνα εξαιρούνται: 1) Οι κάθε είδους συλλογικές συμβιώσεις (οικοτροφεία, γηροκομεία, νοσοκομεία, φυλακές, αναμορφωτήρια, στρατόπεδα κλπ.). 2) Τα νοικοκυριά που έχουν περισσότερους από πέντε οικότροφους. 3) Τα νοικοκυριά με μέλη ξένους υπηκόους που υπηρετούν σε ξένες διπλωματικές αποστολές.
2. Για την έρευνα χρησιμοποιείται η ταξινόμηση ειδών και υπηρεσιών ατομικής κατανάλωσης με βάση τον σκοπό (Classification of individual consumption by purpose – COICOP) της στατιστικής υπηρεσίας του ΟΗΕ. Οι δώδεκα (12) κύριες ομάδες είναι: 1.Είδη διατροφής και μη οινοπνευματώδη ποτά, 2. Οινοπνευματώδη ποτά και καπνός, 3. Είδη ένδυσης και υπόδησης, 4. Στέγαση, ύδρευση, καύσιμα και φωτισμός κύριας και δευτερεύουσας ή εξοχικής κατοικίας, 5. Διαρκή αγαθά οικιακής χρήσης – οικιακά είδη άμεσης κατανάλωσης και οικιακές υπηρεσίες, 6. Υγεία, 7. Μεταφορές, 8. Επικοινωνίες, 9. Αναψυχή και πολιτισμός, 10. Εκπαίδευση, 11. Ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια, 12. Διάφορα αγαθά και υπηρεσίες. Το ΕΣΙ ταξινομεί σε μία ομάδα, τις ομάδες: (9), (10) και (11). Έτσι στην ΕΟΠ της Βουλγαρίας οι ομάδες ατομικής κατανάλωσης με βάση τον σκοπό είναι δέκα (10). Η ενήμερη ταξινόμηση COICOP-HBS καταρτίστηκε από τη Eurostat σε συνεργασία με τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες των κρατών μελών και εμπειρογνώμονες και εγκρίθηκε τον Απρίλιο του 2013.

Βιβλιογραφία

НСИ, ДОХОДИ, РАЗХОДИ И ПОТРЕБЛЕНИЕ НА ДОМАКИНСТВАТА ПРЕЗ ЧЕТВЪРТОТО ТРИМЕСЕЧИЕ НА 2018 ГОДИНА. Στο: http://www.nsi.bg

Αυτή η εργασία χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές .