Σύμφωνα με την νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης¹, ως συντάξεις αναπηρίας νοούνται οι περιοδικές πληρωμές που προορίζονται να διατηρήσουν ή να ενισχύουν το εισόδημα ενός ατόμου που δεν έχει συμπληρώσει τη νόμιμη/τυπική ηλικία συνταξιοδότησης, όπως αυτή ορίζεται στο σύστημα αναφοράς, και του οποίου η ικανότητα να εκτελέσει κάποια αμειβόμενη εργασία, εξαιτίας αναπηρίας, βρίσκεται κάτω από το ελάχιστο όριο που προβλέπει ο νόμος.

  Στη Βουλγαρία σύμφωνα με τον Κώδικα Κοινωνικής ασφάλισης „Кодекс за социално осигуряване“, οι ασφαλισμένοι δικαιούνται σύνταξη αναπηρίας σε περίπτωση ολικής ή μερικής απώλειας της ικανότητάς τους προς εργασία για παρατεταμένη χρονική περίοδο ή μόνιμα². Σύνταξη αναπηρίας χορηγείται σε άτομα με μόνιμα μειωμένη ικανότητα προς εργασία/μορφή και βαθμό αναπηρίας, κατά ποσοστό 50% ή περισσότερο³. Δικαίωμα στη σύνταξη θεμελιώνεται από την ημερομηνία επέλευσης της αναπηρίας. Για τους εκ γενετής τυφλούς και όσους κατέστησαν τυφλοί προτού ενταχθούν στην αγορά εργασίας η σύνταξη αναπηρίας καταβάλλεται από την ημερομηνία της αίτησης. Η σύνταξη χορηγείται καθόλη τη διάρκεια της αναπηρίας⁴.

   Η νομοθεσία διαχωρίζει την θεμελίωση δικαιώματος για σύνταξη αναπηρίας λόγω γενικής ασθένειας και το ύψος αυτής, απο την θεμελίωση δικαιώματος για σύνταξη αναπηρίας λόγω εργατικού ατυχήματος και επαγγελματικής ασθένειας.

   Σύνταξη αναπηρίας λόγω γενικής ασθένειας

   Οι ασφαλισμένοι θεμελιώνουν δικαίωμα σε σύνταξη αναπηρίας λόγω γενικής ασθενείας σύμφωνα με τις ακόλουθες απαιτήσεις εισφορών: α) για ασφαλισμένους ηλικίας μέχρι 20 ετών δεν απαιτείται καμία περίοδος ασφάλισης, β) μέχρι 25 ετών απαιτείται ένα έτος ασφάλισης, γ) μέχρι 30 ετών απαιτούνται 3 έτη ασφάλισης, δ) για ασφαλισμένους ηλικίας άνω των 30 ετών απαιτούνται 5 έτη ασφάλισης ε) οι εκ γενετής ανάπηροι ή όσοι κατέστησαν ανάπηροι προτού αρχίσουν να εργάζονται θεμελιώνουν δικαίωμα σε σύνταξη αναπηρίας μετά από ένα έτος ασφάλισης. Σύνταξη αναπηρίας λόγω γενικής ασθένειας δεν χορηγείται, ούτε ανανεώνεται σε άτομα που λαμβάνουν σύνταξη γήρατος⁵.

  Το ποσό της σύνταξης αναπηρίας λόγω ασθένειας καθορίζεται μέσω πολλαπλασιασμού του εισοδήματος βάσει του οποίου υπολογίζεται η σύνταξη επί το συνολικό ποσό που προκύπτει απο: το ποσοστό 1,1% για κάθε έτος της περιόδου ασφάλισης και του αντίστοιχου αναλογικού μέρους του ποσοστού για τους μήνες της ασφαλιστικής περιόδου. Από 31/12/2016 το ποσοστό για κάθε έτος ασφάλισης αυξάνεται με βάση τον Νόμο για τον προϋπολογισμό της Κρατικής Κοινωνικής Ασφάλισης. Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2017⁶, το ποσοστό αυξήθηκε στο 1,126%.

   Επιπλέον, ο χρόνος που λογίζεται ως περίοδος ασφάλισης πολλαπλασιάζεται επί έναν συντελεστή ο οποίος εξαρτάται από τον βαθμό αναπηρίας, ως εξής:

 α) βαθμός αναπηρίας άνω του 90%: 0,9,

β) βαθμός αναπηρίας μεταξύ 71% και 90%: 0,7,

γ) βαθμός αναπηρίας μεταξύ 50% και 70,99%: 0,5.

   Οι δικαιούχοι σύνταξης με ανικανότητα προς εργασία σε ποσοστό άνω του 90%, οι οποίοι χρειάζονται διαρκώς βοήθεια από τρίτους, λαμβάνουν συμπλήρωμα σύνταξης της τάξης του 75% της κοινωνικής σύνταξης γήρατος. Την περίοδο από 1/7/2016 μέχρι 30/6/2017 η κοινωνική σύνταξης γήρατος είναι 161,38 BGN, ενώ την περίοδο από 1/7/2017 μέχρι 30/6/2018 θα είναι 165, 25 BGN. Άρα το συμπλήρωμα σύνταξης θα είναι 121,03 BGN και 123,94 BGN αντίστοιχα. Τα συμπληρώματα προστίθενται σε κάθε σύνταξη ανεξαρτήτως του τύπου της σύνταξης, καταβάλλονται δε στον δικαιούχο και όχι στο πρόσωπο που παρέχει βοήθεια.

    Το ποσό της σύνταξης αναπηρίας λόγω ασθένειας δεν μπορεί να είναι μικρότερο από:

 α) Για τα άτομα με  μόνιμα μειωμένη ικανότητα προς εργασία/μορφή και βαθμό αναπηρίας άνω του 90% – το 115% της κοινωνικής σύνταξης αναπηρίας. Την περίοδο από 1/7/2016 μέχρι 30/6/2017 είναι 185,59 BGN (161,38 BGN * 115%), ενώ την περίοδο από 1/7/2017 μέχρι 30/6/2018 θα είναι 190,03 BGN (165, 25 BGN * 115%).

β) Για τα άτομα με  μόνιμα μειωμένη ικανότητα προς εργασία/μορφή και βαθμό αναπηρίας μεταξύ 71% και 90% – το 105% της κοινωνικής σύνταξης αναπηρίας. Την περίοδο από 1/7/2016 μέχρι 30/6/2017 είναι 169,45 BGN (161,38 BGN * 105%), ενώ την περίοδο από 1/7/2017 μέχρι 30/6/2018 θα είναι 173,51 BGN (165, 25 BGN * 105%).

γ) Για τα άτομα με  μόνιμα μειωμένη ικανότητα προς εργασία/μορφή και βαθμό αναπηρίας 50% και 70,99% – το 85% της κοινωνικής σύνταξης αναπηρίας. Την περίοδο από 1/7/2016 μέχρι 30/6/2017 είναι 137,17 BGN (161,38 BGN * 85%), ενώ την περίοδο από 1/7/2017 μέχρι 30/6/2018 θα είναι 140,46 BGN (165, 25 BGN * 85%).

   Σύνταξη αναπηρίας λόγω εργατικού ατυχήματος και επαγγελματικής ασθένειας

   Σύμφωνα με την νομοθεσία, σύνταξη αναπηρίας λόγω εργατικού ατυχήματος και επαγγελματικής ασθένειας, χορηγείται σε άτομα με μόνιμα μειωμένη ικανότητα προς εργασία κατά ποσοστό 50% ή περισσότερο, ανεξαρτήτως της διάρκειας της περιόδου ασφάλισης⁷ (άρθρο 78 του ΚΚΑ).

  Το ποσό της σύνταξης αναπηρίας λόγω εργατικού ατυχήματος και επαγγελματικής ασθένειας προσδιορίζεται μέσω πολλαπλασιασμού των εθνικών μέσων ασφαλιστέων αποδοχών (κατά τους 12 ημερολογιακούς μήνες που προηγούνται της χορήγησης της σύνταξης) επί τον ατομικό συντελεστή του ασφαλισμένου και των παρακάτω συντελεστών προσαρμογής ανάλογα με τον βαθμό της μόνιμα μειωμένης ικανότητας προς εργασία/μορφή και βαθμό βλάβης:

α) βαθμός αναπηρίας άνω του 90%: 0,4,

β) βαθμός αναπηρίας μεταξύ 71% και 90%: 0,35,

γ) βαθμός αναπηρίας μεταξύ 50% και 70,99%: 0,30.

   Το ποσό της σύνταξης αναπηρίας λόγω εργατικού ατυχήματος και επαγγελματικής ασθένειας δεν μπορεί να είναι μικρότερο από:

 α) Για τα άτομα με  μόνιμα μειωμένη ικανότητα προς εργασία/μορφή και βαθμό αναπηρίας άνω του 90% – το 125% της κοινωνικής σύνταξης αναπηρίας. Την περίοδο από 1/7/2016 μέχρι 30/6/2017 είναι 201,72 BGN (161,38 BGN * 125%), ενώ την περίοδο από 1/7/2017 μέχρι 30/6/2018 θα είναι 206,56 BGN (165, 25 BGN * 125%).

β) Για τα άτομα με  μόνιμα μειωμένη ικανότητα προς εργασία/μορφή και βαθμό αναπηρίας μεταξύ 71% και 90% – το 115% της κοινωνικής σύνταξης αναπηρίας. Την περίοδο από 1/7/2016 μέχρι 30/6/2017 είναι 185,59 BGN (161,38 BGN * 115%), ενώ την περίοδο από 1/7/2017 μέχρι 30/6/2018 θα είναι 190,03 BGN (165, 25 BGN * 115%).

γ) Για τα άτομα με  μόνιμα μειωμένη ικανότητα προς εργασία/μορφή και βαθμό αναπηρίας 50% και 70,99% – το 100% της κοινωνικής σύνταξης αναπηρίας. Την περίοδο από 1/7/2016 μέχρι 30/6/2017 είναι 161,38 BGN, ενώ την περίοδο από 1/7/2017 μέχρι 30/6/2018 θα είναι 165, 25 BGN.

   Το ποσό της σύνταξης αναπηρίας λόγω εργατικού ατυχήματος και επαγγελματικής ασθένειας δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το ποσό της σύνταξης αναπηρίας λόγω ασθένειας για κάθε κλίμακα.

   Σημειώσεις:

1. Βλ. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 10/2008 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 8ης Ιανουαρίου 2008, Παράρτημα I Ορισμοί, σ. 4
2. Βλ. „КОДЕКС ЗА СОЦИАЛНО ОСИГУРЯВАНЕ“, άρθρο 71, σ. 60
3. Στο ίδιο, άρθρο 72, σ. 60
4. Στο ίδιο, άρθρο 73, σ. 60
5. Στο ίδιο, άρθρο 74, σσ. 60 – 61
6. Βλ. ЗАКОН ЗА БЮДЖЕТА НА ДЪРЖАВНОТО ОБЩЕСТВЕНО ОСИГУРЯВАНЕ ЗА 2017г., άρθρο 11, σ. 7
7. Βλ. „КОДЕКС ЗА СОЦИАЛНО ОСИГУРЯВАНЕ“, άρθρο 78, σ. 62

Βιβλιογραφία:

1. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 10/2008 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 8ης Ιανουαρίου 2008 για την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 458/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, σχετικά με το ευρωπαϊκό σύστημα ολοκληρωμένων στατιστικών κοινωνικής προστασίας (ESSPROS) όσον αφορά τους ορισμούς, τις λεπτομερείς ταξινομήσεις και την επικαιροποίηση των κανόνων διάδοσης για το κεντρικό σύστημα του ESSPROS και για το τμήμα που αφορά τους δικαιούχους συνταξιοδότησης. Στο: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32008R0010&from=EL
2. „КОДЕКС ЗА СОЦИАЛНО ОСИГУРЯВАНЕ“ Обн., ДВ, бр. 110 от 17.12.1999 г., в сила от 1.01.2000 г., με τις διαδοχικές τροποποιήσεις και διορθώσεις του. Στο: http://www.noi.bg/images/bg/legislation/Codes/KCO.pdf
3. ЗАКОН ЗА БЮДЖЕТА НА ДЪРЖАВНОТО ОБЩЕСТВЕНО ОСИГУРЯВАНЕ ЗА 2017г. Στο: http://www.noi.bg/images/bg/legislation/laws/zbdoo_2017.pdf

Αυτό το εργασία χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές .