Το συνταξιοδοτικό μοντέλο της Βουλγαρίας, μετά την ασφαλιστική μεταρρύθμιση του 2000, απαρτίζεται από τρεις πυλώνες. Ο πρώτος πυλώνας  είναι υποχρεωτικός, δημόσιος, καθολικός και βασίζεται στο διανεμητικό σύστημα χρηματοδότησης¹. Η υποχρεωτική κύρια συνταξιοδοτική ασφάλιση πραγματοποιείται μέσω της συμμετοχής στα ταμεία της Κρατικής Κοινωνικής Ασφάλισης ΚΚΑ [Държавно обществено осигуряване (ДОО)].  Από το 2000 έχει τεθεί σε ισχύ, πέραν του διανεμητικού συστήματος, ένα επικουρικό καθεστώς σύνταξης το οποίο βασίζεται στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα  χρηματοδότησης². Υπάρχουν δύο επικουρικά συνταξιοδοτικά συστήματα: ένα υποχρεωτικό που συνιστά τον δεύτερο πυλώνα (допълнителното задължително пенсионно осигуряване) και ένα εθελοντικό που συνιστά τον τρίτο πυλώνα (допълнително доброволно пенсионно осигуряване) του συνταξιοδοτικού μοντέλου. Η επικουρική κοινωνική ασφάλιση πραγματοποιείται μέσω της συμμετοχής σε γενικά συνταξιοδοτικά ταμεία (универсални пенсионни фондове) ή/και σε  επαγγελματικά συνταξιοδοτικά ταμεία (професионални пенсионни фондове) στον δεύτερο πυλώνα, και μέσω επικουρικών εθελοντικών συνταξιοδοτικών ταμείων (фондове за допълнително доброволно пенсионно осигуряване) και/ή επικουρικών εθελοντικών επαγγελματικών συνταξιοδοτικών ταμείων (фондове за допълнително доброволно пенсионно осигуряване по професионални схеми), στον τρίτο πυλώνα. Τα καθεστώτα του δεύτερου και του τρίτου πυλώνα τελούν υπό τη διαχείριση ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών (пенсионноосигурителни дружества), υπό την εποπτεία της Επιτροπής Χρηματοοικονομικής Εποπτείας (Комисия за финансов надзор). Το σύνολο των κοινωνικών σχέσεων που σχετίζονται με το συνταξιοδοτικό σύστημα περιλαμβάνονται στον «Κώδικα Κοινωνικής Ασφάλισης»³ („Кодекс за социално осигуряване“).

   Υποχρεωτική κύρια συνταξιοδοτική ασφάλιση

  Σύμφωνα με τον βουλγάρικο «Κώδικα»⁴, περιλαμβάνει τις συντάξεις γήρατος, τις συντάξεις αναπηρίας λόγω γενικής ασθένειας, τις συντάξεις αναπηρίας λόγω εργατικού ατυχήματος και επαγγελματικής ασθένειας, τις συντάξεις επιζώντων και τις συντάξεις που δεν συνδέονται με την εργασιακή δραστηριότητα όπως τις κοινωνικές συντάξεις γήρατος, τις κοινωνικές συντάξεις αναπηρίας, τις συντάξεις αναπήρων πολέμου, τις τιμητικές συντάξεις και τις  προσωπικές συντάξεις.  

   Συντάξεις γήρατος (Пенсии за осигурителен стаж и възраст)

1. Απόκτηση (θεμελίωση) δικαιώματος για σύνταξη γήρατος

   Δύο είναι τα κριτήρια για την θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαίωματος παροχής σύνταξης γήρατος: ταυτόχρονα να έχουν συμπληρωθεί τόσο ο ελάχιστος απαιτούμενος από τη συνταξιοδοτική νομοθεσία χρόνος ασφάλισης,  όσο και η ηλικία. Από την ημερομηνία κατά την οποία συντρέχουν οι προϋποθέσεις αυτές, μπορεί να ασκηθεί με αίτηση το θεμελιωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης και να χορηγηθεί η σύνταξη.

  Στην Βουλγαρία, σύμφωνα με την Οδηγία για την κατηγοριοποίηση της εργασίας λόγω συνταξιοδότησης, όπως αυτή τροποποιήθηκε, συμπληρώθηκε και δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Νο 15 στις 15.2.2013 η εργασία χωρίζεται σε τρείς κατηγορίες⁵. Η πρώτη και η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει κατάλογο με βαρέα και ανθυγιεινά, ενώ η τρίτη κατηγορία περιλαμβάνει τις λοιπές εργασίες που δεν βρίσκονται στον πίνακα της πρώτης και δεύτερης κατηγορίας, χωρίς να τις απαριθμεί. Παρακάτω θα παρουσιάσω τα κριτήρια για την θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαίωματος παροχής σύνταξης γήρατος για τους εργαζόμενους της τρίτης κατηγορίας.

   Σχετικά με το πρώτο κριτήριο – την ασφαλιστική περίοδο (осигурителен стаж), όσον αφορά τους εργαζόμενους, της τρίτης κατηγορίας, είναι το χρονικό διάστημα κατά το οποίο εργάσθηκαν υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης, σύμφωνα με τις νόμιμες εργάσιμες ώρες, και κατά το οποίο παρακρατήθηκαν οι ασφαλιστικές εισφορές από τις εισπραχθείσες αποδοχές, οι οποίες εισφορές δεν μπορούν να είναι χαμηλότερες από τις ελάχιστες ασφαλιστέες αποδοχές. Η περίοδος ασφάλισης υπολογίζεται σε ώρες, ημέρες, μήνες και έτη. Για τους υπαλλήλους και τους εργάτες που εργάζονται υπό καθεστώς μερικής απασχόλησης, η περίοδος ασφάλισης υπολογίζεται μέσω διαίρεσης των δεδουλευμένων ωρών διά των εκ του νόμου προβλεπόμενων εργάσιμων ωρών. Σύμφωνα με τον «Κώδικα», όπως αυτός ισχύει από 1.1.2016, με βάση το άρθρο 68, παράγραφος 1, η ελάχιστα απαιτούμενη ασφαλιστική περίοδος στις γυναίκες είναι τα 35 έτη και δύο μήνες και στους άνδρες τα 38 έτη και δύο μήνες. Από 31.12.2016, τα ελάχιστα απαιτούμενα έτη ασφάλισης, για τους εργαζόμενους της τρίτης κατηγορίας αυξάνονται από την πρώτη ημέρα των επόμενων ημερολογιακών ετών κατά δύο μήνες μέχρι την συμπλήρωση 37 ετών ασφάλισης για τις γυναίκες και 40 ετών ασφάλισης για τους άνδρες (άρθρο 68, παραγρ. 2, του «Κώδικα»). Η νομοθεσία προβλέπει την αναγνώριση ορισμένων περιόδων ως περιόδων ασφάλισης χωρίς να είναι αναγκαία η καταβολή εισφορών. Τέτοιες περίοδοι είναι: η περίοδος άδειας μετ’ αποδοχών και άδειας άνευ αποδοχών για την ανατροφή μικρού παιδιού, λόγω προσωρινής ανικανότητας προς εργασία, κύησης και τοκετού, περιόδος άδειας άνευ αποδοχών διάρκειας έως 30 εργάσιμων ημερών εντός ενός ημερολογιακού έτους, καθώς και η περιόδος κατά την οποία ο ενδιαφερόμενος λάμβανε επίδομα ανεργίας. Ο «Κώδικας» προβλέπει επίσης τη δυνατότητα εξαγοράς περιόδων ασφάλισης υπό ειδικές προϋποθέσεις.

   Σχετικά με το δεύτερο κριτήριο – ηλικία συνταξιοδότησης, σύμφωνα με τον «Κώδικα», όπως αυτός ισχύει από 1.1.2016, με βάση το άρθρο 68, παράγραφος 1, το ελάχιστο απαιτούμενο ηλικιακό όριο στις γυναίκες είναι τα 60 έτη και δέκα μήνες και στους άνδρες τα 63 έτη και δέκα μήνες. Όπως φαίνεται απο τον πίνακα 1, από 31.12.2016 το ελάχιστο απαιτούμενο ηλικιακό όριο, αυξάνεται από την πρώτη ημέρα των επόμενων ημερολογιακών ετών ως εξής: 1) μέχρι 31.12.2029 το ελάχιστο όριο ηλικίας για τις γυναίκες αυξάνεται κατά δύο μήνες ανα ημερολογιακό έτος, ενώ από 1.1.2030 – κατά τρεις μήνες, μέχρι την συμπλήρωσει του 65 έτους, 2) μέχρι 31.12.2017 το ελάχιστο όριο ηλικίας για τους άνδρες αυξάνεται κατά δύο μήνες ανά ημερολογιακό έτος, ενώ από 1.1.2018 – κατά ένα μήνα, μέχρι την συμπλήρωσει του 65 έτους. Μετά τις 31.12.2037 το έλαχιστο όριο ηλικίας συνδέεται με την αύξηση του μέσου προσδόκιμου όριου ζωής.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  Πιν. 1

   Στις περιπτώσεις των ατόμων που δεν έχουν θεμελιώσει το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα μέχρι 31.12.2016, σύμφωνα με το άρθρο 68 παράγραφος 3, θα μπορούν να  το κάνουν όταν συμπλήρωσουν το 65 έτος και δέκα μήνες της ηλικίας τους (γυναίκες και άνδρες) και ταυτόχρονα έχουν το λιγότερο 15 έτη πραγματικής ασφάλισης (βλ. πιν. 2). Από 31.12.2016 το όριο ηλικίας αυξάνεται κατά δύο μήνες ανα ημερολογιακό έτος μέχρι τη συμπλήρωση του 67 έτους.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                    Πιν. 2

   Για πρώτη φορά απο 1.1.2016, με βάση το άρθρο 68α, τα άτομα που έχουν συμπληρώσει 37 έτη ασφάλισης για τις γυναίκες και 40 έτη ασφάλισης για τους άνδρες, μπορούν εθελοντικά να συνταξιοδοτηθούν με μειωμένη σύνταξη (που θα ισχύει εφ΄ όρου ζωής) εάν δεν καλύπτουν μέχρι και ένα ηλικιακό έτος από το ελάχιστα προβλεπόμενο που αναφέρεται στον πίνακα 1.

   Στον «Κώδικα»  προβλέπονται εξαιρέσεις από το γενικό καθεστώς θεμελίωσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος, για αυτούς που υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις και ορισμένες κατηγορίες δημοσίων (κρατικών) υπαλλήλων που εργάζονται στα σώματα ασφαλείας, στο πυροσβεστικό σώμα, δικαστές, εισαγγελείς, ανακριτές, δικαστικούς επιμελητές και υπαλλήλους, καθώς και για τους χορευτές και τους δασκάλους (άρθρα 69, 69α, 69γ του «Κώδικα»). Επίσης στον «Κώδικα» στο άρθρο 69β, γίνεται αναφορά στα κριτήρια για την θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαίωματος παροχής σύνταξης γήρατος για τους εργαζόμενους της πρώτης και της δεύτερης κατηγορίας εργασίας.

   2. Ασφαλιστικές εισφορές για σύνταξη γήρατος

   Οι ασφαλιστικές εισφορές (осигурителни вноски) αντιστοιχούν σε ένα ποσοστό των ασφαλιστέων αποδοχών και επιμερίζονται μεταξύ του εργοδότη και του ασφαλιζόμενου. Οι εισφορές των δημοσίων (κρατικών) υπαλλήλων που εργάζονται στα σώματα ασφαλείας, των δικαστών, των εισαγγελέων, των ανακριτών, των δικαστικών επιμελητών, των δικαστικών υπαλλήλων και των στρατιωτικών καλύπτονται από τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ οι αυτοαπασχολούμενοι καταβάλλουν οι ίδιοι εις το ακέραιο το ποσό της εισφοράς τους.

   Οι ασφαλιστικές εισφορές παρακρατούνται επί των καταβεβλημένων, περιλαμβανομένων των δεδουλευμένων και μη εισπραχθέντων, μηνιαίων μισθών. Το μέγιστο μηνιαίο ποσό των ασφαλιστέων αποδοχών σύμφωνα με τον «Νόμο για τον προϋπολογισμό της Κρατικής Κοινωνικής Ασφάλισης για το  2017», ανέρχεται σε 2.600 BGN (1.329 ευρώ)⁶. Οι εισφορές δεν μπορούν να υπολείπονται του ύψους των εισφορών επί των ελάχιστων ασφαλιστέων αποδοχών, όπως αυτές καθορίζονται ανάλογα με τη βασική οικονομική δραστηριότητα και την επαγγελματική κατηγορία σε ετήσια βάση στον Νόμο για τον προϋπολογισμό της ΚΚΑ. Για όσους δεν έχουν οριστεί ελάχιστες ασφαλιστέες αποδοχές, οι εισφορές παρακρατούνται από τον εθνικό ελάχιστο μηνιαίο μισθό (460 BGN για το 2017). Οι ελάχιστες μηνιαίες ασφαλιστέες αποδοχές για τους αυτοαπασχολούμενους κυμαίνονται από 460 BGN (235 ευρώ) έως 600 BGN (307 ευρώ), ανάλογα με το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους για το 2015. Για όσους δεν επιδόθηκαν σε προσοδοφόρες δραστηριότητες το 2015 και για τους αυτοαπασχολούμενους που ξεκίνησαν την οικονομική τους δραστηριότητα το 2016 και το 2017, το ελάχιστο μηνιαίο ποσό ασφαλιστέων αποδοχών ανέρχεται σε 460 BGN (235 ευρώ). Οι ελάχιστες μηνιαίες ασφαλιστέες αποδοχές για τους αγρότες και τους καπνοπαραγωγούς για το 2017, ανέρχονται σε 300 BGN (153 ευρώ).

   Σύμφωνα με άρθρο 6 του «Κώδικα» οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης που καταβάλλονται στο Ταμείο «Συντάξεις» (фонд “Пенсии”) από 1.1.2016 είναι οι εξής: α) Για τους ασφαλισμένους που έχουν γεννηθεί πριν από την 1.1.1960, τα ποσοστά των εισφορών είναι για τους εργαζόμενους της τρίτης κατηγορίας εργασίας 17,8% (9,9% για τον εργοδότη και 7,9% για τον ασφαλιζόμενο), ενώ για τους εργαζόμενους της δεύτερης και πρώτης κατηγορίας (βαρέα και ανθυγιεινά) 20,8% (12,9% από τον εργοδότη). β) Για τους ασφαλισμένους που έχουν γεννηθεί μετά την 31η Δεκεμβρίου 1959, τα ποσοστά των εισφορών είναι για τους εργαζόμενους της τρίτης κατηγορίας εργασίας 12,8% (7,1% για τον εργοδότη και 5,7% για τον ασφαλιζόμενο), ενώ για τους εργαζόμενους της δεύτερης και πρώτης κατηγορίας 15,8% (10,1% για τον εργοδότη). γ) Από 1.1. 2017 το ποσοστό της εισφοράς αυξάνεται κατά μία μονάδα (0,56% για τον εργοδότη και κατά 0,44% για τον εργαζόμενο). δ) Από 1.1.2018 το ποσοστό της εισφοράς αυξάνεται επιπλέον κατά μία μονάδα (πάλι κατά 0,56% για τον εργοδότη και κατά 0,44% για τον εργαζόμενο). Για το Ταμείο «Συντάξεις για άτομα που υπόκεινται στο άρθρο 69» (фонд „Пенсии за лицата по чл. 69″) δηλαδή για τους ασφαλισμένους που υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις, στα σώματα ασφαλείας και στο πυροσβεστικό σώμα  και  έχουν γεννηθεί πριν από την 1.1.1960, το ποσοστό των εισφορών είναι 60,8%, ενώ για τους γεννηθείς μετά την 31.12.1959 το ποσοστό είναι 55,8%. Οι εισφορές αυτές καλύπτονται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Οι ασφαλισμένοι στο ταμείο «Συντάξεις», που έχουν γεννηθεί μετά  την 31η Δεκεμβρίου 1959, υποχρεωτικά ασφαλίζονται και για επικουρική σύνταξη σε  γενικό συνταξιοδοτικό ταμείο. Εξέρεση αποτελούν οι ασφαλισμένοι στην Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, στην Υπηρεσία πληροφοριών του υπουργείου Άμυνας και στην Κρατική υπηρεσία Εθνικής ασφάλειας. Το ποσοστό των εισφορών  είναι 5% (2,8 για τον εργοδότη και 2,2% για τον εργαζόμενο). Οι ασφαλισμένοι, ανεξαρτήτως ηλικίας, που βρίσκονται σε καθεστώς  πρώτης και δεύτερης κατηγορίας εργασία υποχρεωτικά ασφαλίζονται για επικουρική σύνταξη σε  επαγγελματικό συνταξιοδοτικό ταμείο για παροχή πρόωρης σύνταξης. Το ποσό της εισφοράς για την πρώτη κατηγορία εργαζομένων είναι 12% και για τη δεύτερη 7%. Οι εισφορές καλύπτονται πλήρως από τον εργοδότη.

   3. Το ύψος της σύνταξης γήρατος

   Το ύψος της σύνταξης γήρατος δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο από ένα σταθερό ποσό και δεν μπορεί να υπερβαίνει ένα ανώτατο όριο. Το ελάχιστο ποσό της σύνταξης γήρατος καθορίζεται σε ετήσια βάση από τον Νόμο για τον προϋπολογισμό της ΚΚΑ, και ανέρχεται το 2017, για αυτούς που έχουν θεμελιώσει το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα, σε 161,38 BGN (82,5 ευρώ) για την περίοδο απο 1/1/2017 μέχρι 30/6/2017 και σε 165,25 BGN (84,5 ευρώ) για την περίοδο απο 1/7/2017 μέχρι 31/12/2017. Το μέγιστο ποσό σύνταξης (ισχύει για όλες τις συντάξεις) αντιστοιχεί στο 35% των μέγιστων ασφαλιστέων αποδοχών του προηγούμενου έτους. Το 2016 οι μέγιστες ασφαλιστέες αποδοχές ανέρχονταν σε 2 600 BGN (1 329 ευρώ) και το 2017 η μέγιστη σύνταξη αντιστοιχεί σε 910 BGN (465,3 ευρώ).

   Σύμφωνα με το άρθρο 70, παράγραφος 2, του «Κώδικα», η βάση υπολογισμού για την εκ του νόμου προβλεπόμενη σύνταξη γήρατος προσδιορίζεται μέσω πολλαπλασιασμού των εθνικών μέσων ασφαλιστέων αποδοχών (κατά τους 12 ημερολογιακούς μήνες που προηγούνται της χορήγησης της σύνταξης) επί τον ατομικό συντελεστή του ασφαλισμένου⁷.

   Οι συντάξεις που χορηγήθηκαν έως την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους επικαιροποιούνται σε ετήσια βάση από την 1η Ιουλίου, με απόφαση του Εποπτικού Συμβουλίου του Εθνικού Ιδρύματος Κοινωνικής Ασφάλισης, μέσω προσαρμογής σε ποσοστό που αντιστοιχεί στο άθροισμα κατά 50% από την αύξηση των εθνικών μέσων ασφαλιστέων αποδοχών και κατά 50% στο δείκτη τιμών καταναλωτή για το προηγούμενο ημερολογιακό έτος. Σε περίπτωση που το ποσοστό αυτό είναι αρνητικός αριθμός, οι συντάξεις δεν επικαιροποιούνται⁸.

Σημειώσεις:

1. Τα διανεμητικά συστήματα στηρίζονται στην αρχή των τρεχουσών πληρωμών, δηλαδή οι σημερινοί εργαζόμενοι καταβάλλουν τις εισφορές από τις οποίες χρηματοδοτούνται οι τρέχουσες συντάξεις. Από την παραπάνω αρχή προκύπτει και το βασικό χαρακτηριστικό αυτού του τρόπου χρηματοδότησης: η διαγενεακή αλληλεγγύη.

2. Η βασική στόχευσή τους δεν είναι η κοινωνική αλληλεγγύη, όπως στα διανεμητικά συστήματα, αλλά η επίτευξη της μέγιστης οικονομικής αποδοτικότητας. Η αρχή που διέπει τη λειτουργία τους είναι αυτή της ατομικής κεφαλαιακής συσσώρευσης, σύμφωνα με την οποία το ύψος των παρεχόμενων συντάξεων είναι συνάρτηση της ικανότητας των ατόμων να αποταμιεύουν εισοδήματα κατά τη διάρκεια του εργάσιμου βίου τους. Η κεφαλαιοποιητική μέθοδος χρηματοδότησης στηρίζεται εξολοκλήρου στις δυνάμεις της αγοράς, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί και τη βάση λειτουργίας των ασφαλιστικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον ιδιωτικό τομέα.

3. Στη Βουλγαρία, κώδικας που ρυθμίζει της κοινωνικές σχέσεις που σχετίζονται με: 1) Την κρατική κοινωνική ασφάλιση, λόγω: προσωρινής ανικανότητας προς εργασία, μητρότητας, προσωρινής μειωμένης ικανότητας προς εργασία (τοποθέτηση σε άλλη θέση), ανεργίας, αναπηρίας, γήρατος και θανάτου. 2) Την επικουρική κοινωνική ασφάλιση η οποία περιλαμβάνει : α) την υποχρεωτική επικουρική ασφάλιση λόγω γήρατος και θανάτου, β) την εθελοντική επικουρική συνταξιοδοτική ασφάλιση λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου, γ) την εθελοντική επικουρική ασφάλιση λόγω ανεργίας και/ή επαγγελματικής κατάρτισης. (Кодекс за социално осигуряване, άρθρο 1).

4. Βλ. Кодекс за социално осигуряване, Κεφάλαιο 6, άρθρα 68-106, σσ. 53 – 72

5. Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνονται:1) Εργάτες, μηχανικοί, τεχνικοί και επόπτες που εργάζονται στην εκμετάλλευση ορυχείων καθώς και οι εργαζομένοι που εκτελούν οικοδομικές και τεχνικές εργασίες στην κατασκευή μεταλλείων, ορυχείων, υπόγειων στοών και σηράγγων. 2) Διασώστες σε ορυχεία. 3) Δύτες. 4) Πιλότοι, πλοηγοί, ασυρματιστές, μηχανικοί πτήσης, αλεξιπτωτιστές, αεροσυνοδοί που εργάζονται στον τομέα των αερομεταφορών. 5) Εργάτες, τεχνικοί και διευθυντικό προσωπικό ατομικών υδροηλεκτρικών σταθμών, που άμεσα απασχολούνται στην εκμετάλλευση τους, καθώς και οι εργαζόμενοι που είναι επιφορτισμένοι με τις εργασίες συγκέντρωσης, επεξεργασίας και ταφής ραδιενεργών αποβλήτων. 6)  Εργάτες στις βιομηχανίες και βιοτεχνίες παραγωγής και κατεργασίας σιδήρου, χυτοσιδήρου, χάλυβος και λοιπών μετάλλων. 7) Πληρώματα φορτηγών πλοίων που μεταφέρουν χημικά, πετρελαιοειδή και κάρβουνο. 8) Εργαζόμενοι σε μηχανοστάσια πλοίων (εκτός του παράκτιου στόλου). Στην δεύτερη κατηγορία στην οποία  περιλαμβάνονται περισσότερες ειδικότητες από ότι στην πρώτη, ενδεικτικά αναφέρουμε: 1) Το διευθυντικό προσωπικό που εργάζεται στην εκμετάλλευση ορυχείων, καθώς και στην κατασκευή μεταλλείων, ορυχείων, υπόγειων στοών και σηράγγων και δεν περιλαμβάνεται στην πρώτη κατηγορία. 2) Εμφυσητές υάλου, χειριστές αυτ/των μηχανημάτων σχηματοποίησης υάλου. 3) Εργατοτεχνικό προσωπικό συντηρήσεως και επισκευής υψικαμίνων 4) Εργατοτεχνίτες μεταφοράς, αποξηράνσεως, συντηρήσεως, δεματοποιήσεως και κατεργασίας των ακατεργάστων δερμάτων. 5) Εργατοτεχνίτες στην Κλωστοϋφαντουργία (εκκοκκιστήρια βάμβακος, κλωστήρια, υφαντήρια, βαφεία, φινιριστήρια, σχοινοποιία, καναβουργία) και συναφείς εργασίες. 6) Απασχολούμενοι στην βιομηχανία και   βιοτεχνία παραγωγής και   παρασκευής οργανικών  χρωμάτων, βερνικιών και  μελανών. 7) Όλο το απασχολούμενο  εργατοτεχνικό προσωπικό στη βιομηχανία και βιοτεχνία υγρών συσσωρευτών μολύβδου. 8) Απασχολούμενοι στην βιομηχανία εκρηκτικών  υλών και πυριτίδων. 9) Όλο το εργατοτεχνικό προσωπικό που απασχολείται στην χημική βιομηχανία και βιοτεχνία παραγωγής και επεξεργασίας χλωρίου  και των παραγώγων αυτού, στην παραγωγή διθειούχου  άνθρακος, στην βιομηχανία παραγωγής και συσκευασίας χημικών λιπασμάτων, στην παραγωγή, παρασκευή και συσκευασία γεωργικών φαρμάκων (φυτοφάρμακα – εντομοκτόνα), στην βιομηχανία και   βιοτεχνία κατασκευής   πυριμάχων και οξυμάχων   υλικών, στις βιομηχανίες παραγωγής   πλαστικών υλών και πλαστικών   ειδών. 10) Οι απασχολούμενοι στα διυλιστήρια   πετρελαίων 11) Οι απασχολούμενοι στην βιομηχανία  και βιοτεχνία ελαστικού. 12) Οι μηχανοδηγοί και βοηθοί μηχανοδηγοί που: α) εργάζονται στον «Βουλγάρικο Κρατικό Σιδηρόδρομο» και β) χρησιμοποιούνται για την κατασκευή και επισκευή των σιδηροδρομικών γραμμών. 13) Οι οδηγοί αστικών λεωφορείων, τρόλεϊ και τραμ που εκτελούν διαδρομές σε πόλεις με πληθυσμό άνω των 300 χιλιάδων κατοίκων και με μεταφορική δυνατότητα ανά όχημα, άνω των 40 επιβατών. 14) Οι οδηγοί αστικών λεωφορείων, και τρόλεϊ εκτός των προαναφερθέντων που εκτελούν διαδρομές με μεταφορική δυνατότητα ανά όχημα, άνω των 60 επιβατών. 15) Οι οδηγοί φορτηγών αυτοκίνητων άνω των 12 τόνων. 16) Οι απασχολούμενοι κατά κύριο λόγο  εντός ψυκτικών θαλάμων που εκτελούν εργασίες σε θερμοκρασίες κάτω των μείον 10 βαθμών κελσίου. 17) Οι μπαλαρίνες, χορευτές και χορεύτριες. 18) Οι καλλιτέχνες τσίρκων κ.ά. Βλ.  НАРЕДБА за категоризиране на труда при пенсиониране  Обн. – ДВ, бр. 123 от 23.10.1998 г., в сила от 01.01.2000г.

6. Βλ. ЗАКОН ЗА БЮДЖЕТА НА ДЪРЖАВНОТО ОБЩЕСТВЕНО ОСИГУРЯВАНЕ ЗА 2017г., άρθρο 9, παράγρ. 1
7. Για αυτούς που ενδιαφέρονται να δουν πως υπολογίζεται ο ατομικός συντελεστής να κοιτάξουν στον «Κώδικα». Βλ. Кодекс за социално осигуряване, Κεφάλαιο 6, άρθρο 70, σ. 57
8. Βλ. Кодекс за социално осигуряване, Κεφάλαιο 6, άρθρο 100, σ. 70.

Βιβλιογραφία:

1. „КОДЕКС ЗА СОЦИАЛНО ОСИГУРЯВАНЕ“ Обн., ДВ, бр. 110 от 17.12.1999 г., в сила от 1.01.2000 г., με τις διαδοχικές τροποποιήσεις και διορθώσεις του. Στο: http://www.noi.bg/images/bg/legislation/Codes/KCO.pdf
2. Θεοδωρουλάκης, Μ. & Κουμαριανός Β., 2012. Συστήματα Κοινωνικής Ασφάλισης. Ασφαλιστικό σύστημα και σύστημα κοινωνικής περίθαλψης. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ – ΓΣΕΕ (ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ). Στο: http://www.inegsee.gr/wp-content/uploads/2014/02/ekp_yliko_krat_pron2.pdf

3. НАРЕДБА за категоризиране на труда при пенсиониране Обн. – ДВ, бр. 123 от 23.10.1998 г., в сила от 01.01.2000г. nap.bg/document%3Fid%3D1460+&cd=1&hl=bg&ct=clnk&gl=bg&client=firefox-b
4. НАРЕДБА ЗА ЕЛЕМЕНТИТЕ НА ВЪЗНАГРАЖДЕНИЕТО И ЗА ДОХОДИТЕ, ВЪРХУ КОИТО СЕ ПРАВЯТ ОСИГУРИТЕЛНИ ВНОСКИ, в сила от 01.01.2000 г. Στο: http://www.nap.bg/page?id=575
5. ЗАКОН ЗА БЮДЖЕТА НА ДЪРЖАВНОТО ОБЩЕСТВЕНО ОСИГУРЯВАНЕ ЗА 2017г. Στο: http://www.noi.bg/images/bg/legislation/laws/zbdoo_2017.pdf

Αυτή η εργασία χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές .